Functiewaardering met ORBA

In elke organisatie worden werkzaamheden uitgevoerd die verschillend van aard en inhoud zijn. Met name om beloningsverschillen tussen de verschillende functies goed te kunnen onderbouwen, is het nodig om een rangorde van functies naar niveau of zwaarte op te stellen.

Waarmee helpt AWVN u verder?
De functieonderzoek- en functiewaarderingsexperts van AWVN kunt u inschakelen voor
• het onderzoeken, analyseren en beschrijven van processen
• het waarderen van functies volgens de ORBA-methode
• het indelen van gewaardeerde functies in functiegroepen volgens de ORBA-methode.
Maar ook kunnen onze experts u verder helpen met
• een onderzoek naar de uitwisselbaarheid van functies
• een snelle indicatie van de rangorde van functies in functiegroepen
• het organiseren van werk: doelmatige inrichten van werk en processen.

Geïnteresseerd?

Contact

Functieonderzoek en functiewaardering liggen in elkaars verlengde.
• Functieonderzoek is het onderzoeken, analyseren en beschrijven van processen en het indelen van werkzaamheden in functies, taken en rollen.
• Functiewaardering is het wegen van functies en het indelen van functies in een rangordening. Deze rangordening vormt in de praktijk de indeling in salarisgroepen.

ORBA is de door AWVN ontwikkelde methode om functies te analyseren, te wegen en te waarderen. De focus ligt op de output, de verwachte bijdrage aan het bedrijfsresultaat van elke functie.

ORBA is een objectief en resultaatgericht managementinstrument dat de beloningsverhoudingen binnen een organisatie verklaart en onderbouwt. Want functies binnen een organisatie verschillen nu eenmaal in de toegevoegde waarde die zij leveren aan het realiseren van de ondernemingsdoelen. Met ORBA worden deze toegevoegde waarden vergelijkenderwijs  geanalyseerd en gewaardeerd op basis van goed onderbouwde en inzichtelijke criteria. Dit resulteert in helder inzicht in het functiehuis van de organisatie en de relatieve zwaarte van functies.

Bij het waarderen van functies door middel van functiewaarderingssysteem ORBA spelen drie zaken een hoofdrol:
• het functieprofiel
• het analysekader van ORBA
• het referentiemateriaal.

Nog alles even rustig nalezen?
Download dan de ORBA-brochure. Er is een Nederlandstalige versie beschikbaar en een Engelstalige.
• Nederlandse versie
• Engelstalige versie

De ORBA-methode: het functieprofiel
Om het niveau van een functie te kunnen vaststellen, dient er eerst een adequaat beeld te zijn van wat die functie inhoudt. Wat is het gewenste bedrijfsresultaat? Welke bijdrage hieraan verwachten we van een medewerker in een bepaalde functie? Hoe stimuleren en sturen we de prestaties en ontwikkeling van de medewerker om die bijdrage daadwerkelijk te realiseren? Voordat functies daadwerkelijk een waardering krijgen, worden alle aspecten die voor een effectieve functievervulling zijn vereist geanalyseerd. De functie-inhoud wordt vastgelegd in het functieprofiel (ook wel: functiebeschrijving). Om de functie uiteindelijk te kunnen waarderen, moet daarin in ieder geval beschreven zijn:
• de positie van de functie in de organisatie
• het doel van de functie
• de resultaatverwachting in termen van resultaatgebieden, kernactiviteiten en resultaatcriteria
• de werkgerelateerde bezwaren.

De ORBA-methode: het analysekader

Waar wordt naar gekeken bij het vaststellen van de zwaarte van een functie? Op basis waarvan vindt de waardering van de functie plaats? De verwachte bijdrage aan het bedrijfsresultaat (output) vormt steeds het uitgangspunt. Vervolgens kijken we welke functionele  beslissingen (throughput) iemand moet nemen om de verwachte bijdrage te kunnen leveren. En over welke bekwaamheden (input) de medewerker daarvoor dient te beschikken. Bij de waardering wordt tenslotte ook rekening gehouden met de omgevingscondities en de omgevingscontext.

Het begrippenapparaat van ORBA kent daarom vier hoofdkenmerken: verwachte bijdrage, functionele beslissingen, vereiste  bekwaamheden en werkgerelateerde bezwaren. Deze vier hoofdkenmerken zijn onderverdeeld in elf gezichtspunten. Elk gezichtspunt kent een aantal aspecten waarvoor een ‘schaal’ bestaat die is uitgewerkt op gradaties. Op gradatieniveau worden de scores per aspect bepaald. Door alle aspecten van een gezichtspunt te waarderen, komt via een tabel een score voor het gezichtspunt tot stand. De scores op alle gezichtspunten tezamen vormen de score op het niveau van het onderzochte hoofdkenmerk.

Het hoofdkenmerk verwachte bijdrage De verwachte bijdrage aan de ondernemingsdoelen, vormt het vertrekpunt bij het vaststellen van de functiezwaarte met ORBA. We zoeken daarbij antwoord op de volgende vragen: • wat zijn de inhoudelijke effecten van de functie – oftewel: wat is het beoogde resultaat en binnen welke kaders moet dit gerealiseerd worden? • welke relationele en/of positionele invloed moet de functionaris uitoefenen op anderen om die bijdrage te kunnen realiseren?

Het hoofdkenmerk functionele beslissingen Om de verwachte bijdrage te kunnen realiseren, moeten functionarissen allerlei keuzes maken, vraagstukken oplossen waar zij zich voor gesteld zien. De ene keuze is eenvoudig, de andere complex. Bij de analyse van het pakket aan functionele beslissingen wordt gekeken naar de moeilijkheidsgraad van de problemen, aangeduid met een typering van de probleemsituatie en van de wijze van probleembehandeling. Ook de functionele ruimte die beschikbaar is voor het vinden van oplossingen, wordt in ogenschouw genomen.

Het hoofdkenmerk vereiste bekwaamheden Wat zijn de vereiste bekwaamheden die nodig zijn om bij normale functie-uitoefening de verwachte bijdrage te kunnen leveren? De voor functies relevante bekwaamheden liggen op het gebied van: • de vereiste kennis om problemen op te lossen • de vaardigheden om op het vereiste niveau te kunnen communiceren • de motorische vaardigheden om de vereiste handelingen te kunnen uitvoeren.

Het hoofdkenmerk werkgerelateerde bezwaren Werkomstandigheden zijn soms zodanig dat ze bovenmatige inspanningen vereisen om verwachte bijdrage te kunnen leveren. En hinderlijk omgevingsgeluid, langdurig zitten of staan in dezelfde houding, werkzaamheden uitvoeren op grote hoogte, onder water of in stofvrij te houden ruimtes: het zijn andere voorbeelden van werkgerelateerde bezwaren. Bij de waardering wordt rekening gehouden met fysieke en psychische bezwaren, én met mogelijke persoonlijke risico’s die aan het werk verbonden zijn.

De ORBA-methode: het referentiemateriaal

De ORBA-methode wordt toegepast in een groot aantal organisaties in alle denkbare sectoren. Dit leidt tot een continue stroom aan informatie over functies zoals deze in de praktijk voorkomen, én die met behulp van ORBA zijn geanalyseerd en gewaardeerd. Aldus zijn er zogeheten referentiefuncties ontstaan die steeds als norm, als ijkpunt fungeren bij het waarderen van functies. Deze referentiefuncties zijn opgenomen in het zogeheten NORM-bestand (Nationaal ORBA® Referentie Materiaal) – een dwarsdoorsnede van de meest voorkomende  functies én van karakteristieke, specifieke functies. Het ORBA-referentiemateriaal is een onmisbaar hulpmiddel om consistente toepassing van ORBA te bevorderen en om functies te waarderen. Zowel over de inhoud van elke referentiefunctie als over het waarderingsresultaat  bestaat consensus tussen AWVN en de werknemersorganisaties.