De zieke werknemer

Er is sprake van een ketenbenadering die erop gericht is arbeidsongeschiktheid zoveel terug te dringen. Deze bestaat uit vier schakels: preventiebeleid, verzuimbeleid, re-integratiebeleid en inkomensbeleid.

• Preventie, met als belangrijke elementen de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E; waarin prominente rollen zijn weggelegd voor de preventiemedewerker en de vertrouwenspersoon), PAGO en PMO en bedrijfshulpverlening.
Ook de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) is sterk gericht op preventie.
• Verzuimbeleid is erop gericht de duur en de frequentie van ziekteverzuim terug te dringen en schrijft voor wat werkgever en werknemer moeten doen in geval van een ziekmelding.
• Re-integratie en inkomensbeleid (Wet poortwachter)
Uitgangspunt van de wet is dat snel en effectief ingrijpen het verzuim korter maakt. De wet verlangt dat werkgever en werknemer zich samen met arbodienst of gecertificeerde bedrijfsarts inspannen om de door ziekte uitgevallen werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen. Werkgevers en werknemers hebben daarom een aantal verplichtingen op het gebied van re-integratie die al beginnen in de eerste week van de ziekmelding.
De werkgever heeft gedurende 104 weken een loondoorbetalingsverplichting.

Werknemers die tijdens de doorbetalingsperiode nog niet volledig zijn gere-integreerd, krijgen te maken met de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Tegen het einde van die eerste twee jaren van arbeidsongeschiktheid volgt de keuring van de werknemer door het UWV. Het UWV bepaalt in welke mate de werknemer nog geschikt is om arbeid te verrichten, welk loon hij hiermee kan verdienen en drukt dat in een percentage verlies aan verdiencapaciteit uit.

Meer informatie hierover vindt op de pagina Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen

Meer informatie hierover vindt op de pagina Arbeidsongeschiktheid en ontslag

De werkgever mag de arbeidsovereenkomst tijdens arbeidsongeschiktheid niet opzeggen zolang de loondoorbetalingsplicht bij ziekte geldt (in beginsel twee jaar opzegverbod).
Daarna kan de arbeidsovereenkomst worden opgezegd als de werknemer wegens ziekte niet in staat is de bedongen arbeid te verrichten en er geen herstel binnen 26 weken valt te verwachten.

Mag ik gegevens over de gezondheid van een medewerker vermelden in zijn personeelsdossier? Welke gegevens mag ik wel vragen en noteren over de arbeidsongeschiktheid van de zieke medewerker? Kan ik vragen naar de aard en de oorzaak van de ziekte?
Lees alles over de privacyaspecten met betrekking tot arbeidsongeschiktheid op deze pagina.

Een slapend dienstverband is een dienstverband dat na 104 weken arbeidsongeschiktheid niet is beëindigd, terwijl de werknemer geen werkzaamheden meer uitvoert en er geen loon meer wordt betaald. Dat maakte het werkgevers tot enkele jaren geleden mogelijk een transitievergoeding te omzeilen. Inmiddels is op grond van een uitspraak van de Hoge Raad (november 2019) de werkgever verplicht slapende dienstverbanden te beëindigen en de werknemer de transitievergoeding te betalen.

• De laatste ontwikkelingen op dit gebied vindt u in de blog over de Xella-norm (oktober 2022).

Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stelde eind 2022 de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) in. Deze commissie adviseert over een toekomstbestendig stelsel voor arbeidsongeschiktheid.

Het kabinet (Rutte-IV) heeft ambities met het sociale-zekerheidsstelsel, zoals het wegnemen van hardheden in de WIA, het introduceren van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen en het verlichten van de plichten voor met name kleine werkgevers. Bovendien staat het stelsel onder druk door de mismatch op het gebied van sociaal medisch beoordelen.

Het kabinet heeft daarom al verschillende maatregelen voor de korte termijn aangekondigd. Voor de langere termijn vraagt minister Van Gennip deze commissie om integraal en fundamenteel te adviseren over een toekomstbestendig stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid. Een stelsel dat uitvoerbaar, betaalbaar en uitlegbaar is voor werkzoekenden, werkenden, werkgevers, uitvoerende organisaties en de mensen die een beroep moeten of willen doen op dat stelsel. Het stelsel moet in balans zijn op twee doelen: (1) werk waar mogelijk en (2) inkomensbescherming waar nodig.

Voorjaar 2024 heeft Octas de probleemanalyse afgerond en enkele scenario’s geschetst voor een beter stelsel arbeidsongeschiktheid.