Nieuwsbericht
Minister van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 28 april 2023 een voortgangsbrief naar de Tweede Kamer gestuurd over de achterstanden bij medisch keuringen bij het UWV en het wegnemen van hardheden uit de WIA. Deze voortgangsbrief gaat over het effect van genomen en voorgenomen maatregelen van het kabinet.
Het gaat daarbij om tijdelijke en structurele maatregelen voor de korte termijn en middellange termijn. De minister heeft ook aangekondigd dat er voor de middellange termijn méér nodig is om de problematiek aan te pakken, bijvoorbeeld de wet- en regelgeving wijzigen. Voor structurele oplossingen op de lange termijn is de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) ingesteld, die advies aan het kabinet uitbrengt over een houdbaar stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid dat betaalbaar, uitvoerbaar en uitlegbaar is.
Medische keuringen
De WIA-claimbeoordelingen hebben binnen het UWV prioriteit, maar ondanks dat is de achterstand bij deze beoordelingen toegenomen: van 12.000 in 2021 naar 17.000 in 2022. Ook bij aangevraagde herbeoordelingen zijn de achterstanden opgelopen van 12.000 eind 2021 tot circa 18.000 eind 2022.
De minister kondigde eind vorig jaar maatregelen aan om deze achterstanden tegen te gaan. Eén van de belangrijkste is een nieuwe manier van werken voor sociaal-medische dienstverlening. Daarbij worden verzekeringsartsen samen met hun multidisciplinaire team van professionals, in een sociaal medisch centrum (SMC), verantwoordelijk voor een in beginsel regionaal afgebakende groep mensen. Zo krijgt de verzekeringsarts meer een regierol en wordt er optimaal gebruik gemaakt van taakdelegatie en taakondersteuning. Op dit moment zijn er landelijk 42 teams (van de in totaal 130) dit model aan het invoeren. Het UWV verwacht dat op 1 januari 2025 alle teams zijn omgezet in SMC’s.
Een andere maatregel is dat 60-plussers een WIA-claimbeoordeling kunnen krijgen zonder inzet van een verzekeringsarts.
Uit de eerste resultaten blijkt dat de achterstand van sociaal-medische beoordelingen, mede door deze ingrepen stabiliseert. Toch is er meer nodig. Daarom worden, onder andere op basis van onderzoek van EY, verdere maatregelen uitgewerkt.
Korte-termijnaanpak hardheden
In het coalitieakkoord is afgesproken dat het kabinet onderzoekt hoe hardheden in de WIA te hervormen – met oog voor uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en uitlegbaarheid. Het ministerie van SZW en het UWV werken hierbij op verschillende manieren samen. Daarbij vindt ook overleg met sociale partners plaats. Het gaat onder meer over verbeteringen met betrekking tot de verrekening van inkomsten met de uitkering, de dagloonsystematiek in de WIA en de communicatie over de beoordelingssystematiek voor de WIA (het CBBS).
Zo wordt gekeken naar betere communicatie over en een betere toelichting op het CBBS en het proces van de claimbeoordeling in bredere zin. Daarnaast wordt gekeken of er aanpassingen mogelijk zijn om de functieduiding beter te laten aansluiten op de verwachtingen van de WIA-aanvrager (en om de aansluiting op de re-integratie-begeleiding na de claimbeoordeling te verbeteren). Voorts werkt het UWV aan het verbeteren van haar processen en de communicatie, zodat mensen die werken naast hun uitkering beter weten wat zij kunnen verwachten als het om het verrekenen van inkomsten gaat.
Een knelpunt binnen de dagloonsystematiek is dat loonloze tijdvakken in de WIA-referteperiode leiden tot een lager dagloon en daarmee tot een lagere uitkering. Met name het loonloze tijdvak dat veroorzaakt wordt door de toekenning van een WW-uitkering tijdens de WIA-referteperiode, wordt ervaren als een hardheid. Hiervoor komt een oplossing.
