Nieuws
De commissie-Heerts heeft haar advies uitgebracht over een betere organisatie van schadeafhandeling bij beroepsziekten als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
Werknemers die ziek worden als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen, hebben belang bij een snelle tegemoetkoming zonder ingewikkelde rechterlijke procedures. Dat concludeert de onderzoekscommissie onder leiding van Ton Heerts, die in opdracht van het kabinet onderzocht hoe de afhandeling beroepsziekteclaims kan worden vereenvoudigd. De commissie onderstreept daarnaast het belang van goede preventie.
Elk jaar overlijden zo’n 4.100 mensen door ongezond en onveilig werk, van wie 3.000 door blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Veel meer mensen hebben gezondheidsklachten als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen.
Vaak speelt de vraag wie hiervoor verantwoordelijk is. De praktijk van het aansprakelijkheidsrecht bij beroepsziekten is weerbarstig en voor werknemers en werkgevers belastend. Een beroepsziekteclaim is vaak complex. Bewijzen ziek te zijn geworden door het werk is voor een werknemer vaak lastig. Daardoor duren procedures vaak lang (gemiddeld ruim vier jaar en soms zelfs tien jaar of meer). In de praktijk hebben werknemers die ziek zijn geworden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen, daarom vaak problemen met het verhalen van de schade.
Onlangs zijn door blootstellingsincidenten met chroom-6 opnieuw de knelpunten van het aansprakelijkheidsrecht bij werkgerelateerde gezondheidsschade onder de aandacht gebracht. Daarom heeft de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in juni 2019 de commissie ‘Vergemakkelijking schadeafhandeling beroepsziekten’ ingesteld. Deze commissie onder voorzitterschap van Ton Heerts is gevraagd advies uit te brengen over een betere organisatie van schadeafhandeling bij beroepsziekten als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Op 14 mei 2020 heeft de commissie haar advies met als titel ‘Stof tot nadenken’ aan staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangeboden.
De commissie concludeert dat beroepsziekten voorkomen kunnen worden met betere preventie, meer effectieve beheersing van blootstellingsrisico’s, betere naleving van de verplichtingen uit de Arbowetgeving en grotere aandacht voor de verbanden tussen werk en gezondheidsklachten in de bedrijfsgezondheidszorg en in de eerste- en tweedelijnszorg.
De commissie-Heerts doet de volgende aanbevelingen.
Investeer in betere preventie door bedrijven
Er moet beter gebruik worden gemaakt van de instrumenten risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) / plan van aanpak, gevaarlijke-stoffenregistratie en blootstellingsregistratie door de introductie van een sluitende aanpak. Het beschikbaar stellen van een digitale RI&E en de verplichting de RI&E digitaal binnen een vastgestelde termijn aan te leveren, staan daarin centraal. Hierdoor is een administratieve controle op de naleving mogelijk.
Er moet een goede infrastructuur worden opgezet voor kennis, diagnose en behandeling van beroepsziekten
De overheid moet het initiatief nemen voor de oprichting van een onafhankelijke, gezaghebbende en interdisciplinaire arbeidsgeneeskundige organisatie voor stoffen-gerelateerde beroepsziekten, die bestaande kennis en expertise bundelt, kennisontwikkeling aanjaagt en ondersteuning biedt bij preventie.
Er moet een nationaal fonds worden opgericht dat werkenden die met een specifieke lijst stoffen hebben gewerkt een schadevergoeding uitkeert als zij arbeidsongeschikt worden
De hoogte van de tegemoetkoming houdt geen verband met de feitelijke schade die een werkende door zijn ziekte lijdt. De commissie pleit voor een gefixeerde tegemoetkoming in de vorm van een eenmalig uit te keren vast normbedrag. Dat fonds wordt deels gefinancierd door werkgevers via een opslag van 0,1% op premies voor werkloosheid en arbeidsongeschiktheid. Het overige deel wordt gefinancierd uit publieke middelen.
Er moet een passende boete komen voor werkgevers en opdrachtgevers die hun zorgplicht niet nakomen
Verder moet er een onafhankelijke arbeidsgeneeskundige organisatie als instelling worden aangewezen die per geval een deskundig panel samenstelt dat advies uitbrengt over de vraag of het aannemelijk is, dat een aanvrager lijdt aan een beroepsziekte. Die instelling houdt zich bezig met preventie, diagnostiek en behandeling. Door deze maatregelen zouden werkgevers de arboverplichtingen waaronder de RI&E beter moeten gaan naleven.
AWVN vindt het positief dat er meer aandacht wordt gevraagd voor preventie door de bedrijfsarts en in de arbocuratieve zorg waardoor beroepsziekten kunnen worden voorkomen en gezondheidsschade kan worden vermeden. De adviezen van de commissie kunnen er daarnaast toe leiden dat er een einde komt aan de lange en kostbare procedures, die voor werknemer en werkgever zeer belastend zijn.
