Waadi staat voor Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs. De Waadi (wettekst) beschermt werknemers tegen uitbuiting door malafide uitzendbureaus. De Waadi heeft – kort gezegd – betrekking op het ter beschikking stellen van arbeidskrachten.
De Waadi, van kracht sinds 1 juli 1998, is sindsdien op verschillende punten aangepast door de implementatie van de Uitzendrichtlijn en de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab).
De belangrijkste inhoudelijke bepalingen van de Waadi.
• De uitlener mag geen arbeidskrachten ter beschikking stellen aan een bedrijf waar gestaakt wordt, het zogeheten onderkruipersverbod.
• Ter beschikking gestelde arbeidskrachten, niet zijnde payrollwerknemers, hebben recht op ten minste dezelfde arbeidsvoorwaarden die gelden voor werknemers werkzaam in gelijke of gelijkwaardige functies bij de inlener. Het gaat daarbij om een limitatief aantal arbeidsvoorwaarden, te weten loon (functieloon en loon over overuren, feestdagen, vakantiedagen enzovoort) en overige vergoedingen zoals reisurenvergoeding, reiskosten en koffiegeld. Daarnaast betreft het zaken die betrekking hebben op arbeidstijden zoals pauzes, rusttijden, nachtarbeid, duur van vakanties en het werken op feestdagen. Bij cao kunnen partijen onder bepaalde voorwaarden van deze gelijke-behandelingsnorm afwijkenzoals bijvoorbeeld het geval is in de ABU-cao (inleenbeloning).
• Ook ter beschikking gestelde payrollwerknemer hebben recht op ten minste dezelfde arbeidsvoorwaarden als werknemer die in dienst zijn van de inlenende onderneming in gelijke of gelijkwaardige functies. Het gaat onder andere om loon, arbeidstijden, overwerk, rusttijden, arbeid in nachtdienst en het werken op feestdagen. Een geheel gelijke pensioenregeling is niet verplicht, maar er moet wel een adequate pensioenregeling worden aangeboden als werknemers bij de inlener recht hebben op pensioen.
• De inlenende onderneming moet uitzendkrachten tijdig en duidelijk inlichten over interne vacatures zodat zij dezelfde kansen op een vaste baan hebben als de werknemers die bij de inlener in dienst zijn.
• Ter beschikking gestelde arbeidskrachten mogen geen belemmeringen ondervinden om bij de inlener in dienst te treden. Dit verbod laat onverlet dat uitzendbureaus aan de inlener een redelijke vergoeding kunnen vragen voor aan de inlener verleende diensten in verband met de terbeschikkingstelling, bijvoorbeeld met betrekking totwerving en opleiding van uitzendkrachten.
Registratieplicht uitzendbureaus en detacheerders
De Waadi bevat eveneens een registratieplicht. Deze houdt in dat een onderneming die uitzendkrachten ter beschikking stelt zich als zodanig registreert bij de Kamer van Koophandel. Inleners zijn volgens de Waadi verplicht om te controleren of het bedrijf waarmee zij samenwerken voldoet aan de registratieplicht. Een uitlener die niet of onjuist geregistreerd staat in het handelsregister krijgt een boete. Wie samenwerkt met een niet-geregistreerd bedrijf riskeert eveneens eenboete.
Inleners kunnen nagaan of het uitlenende bedrijf geregistreerd staat in het handelsregister. Via de site van de Kamer van Koophandel (www.kvk.nl) is het mogelijk de zogeheten Waadi-check te doen. Daarvoor is het KvK-nummer nodig van het bedrijf dat personeel uitleent. Het inlenende bedrijf kan dan direct zien of de uitlener geregistreerd staat als bedrijf dat personeel ter beschikking stelt.
Verplichte certificering
De minister SZW heeft een verplichte certificering van uitzendbureaus aangekondigd. Het doel van de wet is dat uitzendbureaus hun werknemers onder goede werk- en woonomstandigheden laten werken. Daarvoor moeten alle uitzendbureaus gaan voldoen aan een certificeringsplicht. Het wetsvoorstel wordt naar verwachting in het eerste kwartaal 2023 door de Tweede Kamer behandeld. Afhankelijk van de parlementaire behandeling, is de verwachte datum van inwerkingtreding 1 januari 2024 of 2025. Zonder certificering kunnen uitzendbureaus die toch arbeidskrachten ter beschikking stellen, beboet worden. Ook inleners die uitzendkrachten van niet-gecertificeerde bureaus inlenen kunnen een boete krijgen.
Update Maaike Hilhorst, 1/2023
