Inlogtijd: wel of geen arbeidstijd?

Er zijn in de afgelopen meerdere rechterlijke uitspraken gewezen waarin antwoord is gegeven op de vraag of de inlogtijd, ofwel de tijd die voor een werknemer is om de systemen van zijn werk op te starten om met zijn werk daadwerkelijk aan de slag te kunnen gaan, geldt als betaalde arbeidstijd. De uitkomsten van deze zaken zijn totaal verschillend. Wat extra opvallend is, is dat de zaken zijn aangespannen door werknemers van hetzelfde bedrijf. Is dat gek of eigenlijk wel te begrijpen? In dit blog zet ik de verschillen op een rij en geef ik antwoord op deze vraag. Laten we nu naar de casussen kijken.

Casus 1 Inlogtijd is arbeidstijd

Een werknemer die op kantoor werkt voor een callcenter moet verplicht tien minuten voor de aanvang van zijn werkzaamheden aanwezig zijn op kantoor om op zijn computer inloggen om op tijd met zijn werk, het voeren van telefoongesprekken, te kunnen starten. Hij moest inloggen op 10 programma’s.
De werknemer stelt dat door deze verplichting de tijd geldt als arbeidstijd die moet worden betaald. De werkgever vindt van niet omdat de werknemer dan nog niet aan het werk is, nog een kop koffie kan drinken en zo nodig naar het toilet kan gaan of iets anders kan doen.
De werknemer dient een loonvordering in over de vier jaar dat hij in dienst is geweest bij de werkgever én krijgt gelijk. En niet alleen van de kantonrechter die zich in eerste instantie over deze zaak moest buigen, maar ook later in hoger beroep.

De werkgever had dat hoger beroep aangespannen en is door het Gerechtshof ook in het ongelijk gesteld. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben nu het bedrijf duizenden werknemers in dienst heeft voor wie dezelfde regel geldt. En: een loonvordering kan vijf jaar terugwerken. Een werkgever moet in zo’n geval niet alleen de hoofdsom betalen, maar ook wettelijke rente en de wettelijke verhoging wegens te late betaling op grond van artikel 7:625 BW. De rechter kan eventueel de vordering wel matigen. De werkgever schijnt nu cassatieberoep te hebben ingesteld bij de Hoge Raad, de hoogste rechterlijke instantie in Nederland. Het is afwachten hoe dat uitpakt.

Casus 2 Inlogtijd is geen arbeidstijd

Als er één schaap over de dam is volgen er meer, zo luidt een bekend gezegde. En zo gebeurde het dat een werknemer die thuis werkt voor hetzelfde callcenter als de werknemer in casus 1, ook tijdig moest inloggen om met het werk te kunnen starten. Deze werknemer rekende zich al rijk gelet op de uitkomsten van de zaken bij de kantonrechter en het Gerechtshof in casus 1. Maar het pakte anders uit. De werknemer werd in het ongelijk gesteld.

Waarom is dit zo terwijl veel van de feiten en omstandigheden exact hetzelfde zijn? De werkgever had de werknemer geadviseerd een kwartier voor aanvang van de werkzaamheden de computer op te starten om op tijd te kunnen beginnen met de werkzaamheden. De kantonrechter vond dat de werkgever in dit geval de inlogtijd niet als arbeidsuren hoefde te vergoeden. De werknemer had gesteld dat het inloggen wel een half uur duurde omdat de werkgever zou werken met verouderde systemen. Hierdoor waren er volgens de werknemer vaak storingen en dat kostte extra tijd. Tijd die volgens de werknemer vergoed moest worden door de werkgever.

De kantonrechter vond dat de lange inlogtijd niet was aangetoond. Ook ging het om een advies en niet om een verplichting. Dit valt onder het instructierecht van de werkgever zoals bedoeld in artikel 7:660 BW ofwel de bevoegdheid van werkgever om aanwijzingen en instructies aan werknemers te geven. De kantonrechter overwoog ook dat deze werknemer volledig vrij was om die tijd direct voorafgaand aan de werkzaamheden zelf in te vullen, als er maar op tijd met het werk gestart werd.

Details kunnen het verschil maken

Mijn simpele conclusie is: het maakt uit hoeveel vrijheid je hebt voor je werkdag daadwerkelijk start. Hoef je alleen maar je computer aan te zetten en je wachtwoord in te voeren in te loggen en ben je daarna vrij om iets voor jezelf te doen: geen arbeidstijd. Je zet je spullen als het ware alleen maar klaar om van start te gaan. Bij thuiswerk zal dit sneller het geval zijn dan bij werk op een locatie van de werkgever. Is eerder aanwezig zijn verplicht in verband met het werk, dan is de kans uiteraard groter dat die tijd als arbeidstijd wordt aangemerkt.

Zoals altijd gaat bij een juridisch vraagstuk om de  omstandigheden en feiten van het geval. Uit de uitspraken uit dit blog volgt duidelijk dat die het verschil kunnen maken. ‘The devil is in the details…’
AWVN-advocaten helpt u graag die te duiden bij een concrete vraag op basis van onze ruime expertise en ervaring in het arbeidsrecht.

AWVN-advocaten

De nuances missen natuurlijk in deze conclusie, maar dit is wel de hoofdlijn. Zoals je op je werk moet zien te komen en dat ook geen arbeidstijd is, geldt dat in de regel ook voor het inlogproces. Dat is normaliter eigen tijd. Dat inlogtijd soms wel als arbeidstijd kan gelden, blijkt uit wat ik hiervoor schreef. De verplichte aanwezigheid was doorslaggevend.

In de hierboven genoemde zaken ging het om de vraag of er sprake was van arbeidstijd én of de werkgever die tijd moest vergoeden aan de werknemer. Normaliter hangt de vraag of arbeidstijd betaald moet worden vooral af van wat er hierover is afgesproken in de arbeidsovereenkomst of wat er in de cao staat. Als het betaalde tijd is, valt het dan onder de reguliere arbeidsuren of daarbuiten en is het bijvoorbeeld een meer- of overuur. Het is dus altijd belangrijk om dat na te gaan.

Er hebben overigens vergelijkbare zaken gespeeld in het verleden, bijvoorbeeld over de vraag of douchen en omkleden in verband met het werk arbeidstijd is. Zie elders op deze site