Vormen de vraagstukken van de arbeidsmarkt de sociale kwestie van de 21ste eeuw? Het was in de maanden voorafgaand aan het AWVN-eeuwfeest verscheidene malen gesuggereerd, onder meer in de context van het werk van de commissie-Borstlap die die vraagstukken onderzoekt en oplossingsrichtingen ontwikkelt.
Hans Borstlap overhandigde tijdens de bijeenkomst zijn eerste werkstuk – discussienota ‘In wat voor land willen wij werken?‘ – aan opdrachtgever minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en aan een aantal coryfeeën uit de wereld van werkgevers, vakbonden en overlegeconomie. Dat was om meer twee redenen geen toeval.
Eén: Borstlap en Koolmees hebben de hoofdrolspelers in de overlegeconomie hard nodig om de arbeidsmarkt te moderniseren. Twee: AWVN heeft zich de afgelopen jaren sterk gemaakt voor die modernisering. Dat begon in 2014 met een aantal vooruitstrevende voorstellen, onder meer over de rechtspositie van de zzp’er, en in de jaren daarna door voortdurend draagvlak te zoeken voor zulke ideeën – iets wat nu vaart lijkt te krijgen.
Een en ander tekent de positie van de Algemene Werkgeversvereniging Nederland die honderd jaar geleden in het leven werd geroepen. De oprichting vormde een onderdeel van het afsluiten van de 19de-eeuwse sociale kwestie. Dankzij vakbonden, gewijzigd overheidsbeleid en progressieve werkgevers was de schrijnende armoede van de arbeidende klasse in 1919 grotendeels verdwenen. Sindsdien bestaat er een overlegeconomie waarvan verwacht mag worden dat zij ook de ‘moderne sociale kwestie’ van de arbeidsmarkt zal oplossen.
Op die arbeidsmarkt speelde AWVN honderd jaar lang een vooraanstaande rol, en AWVN is van plan die rol nog lang te blijven spelen. De meer dan duizend bezoekers van het eeuwfeest hebben daar geen twijfel over.
• Download het fotoverslag van het AWVN-jaarcongres 2019 (verschenen in Werkgeven, zomer 2019)
Waardevol werkgeven
Hoe kunnen we de sociaal-maatschappelijke waarde van werkgeven de komende decennia versterken? Essay van AWVN-beleidsmedewerkers Anne Megens en Hendrik Noten, geschreven ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan
• Download het essay ‘Waardevol werkgeven. Drie pijlers voor een nieuwe eeuw’
Vlogserie ′Geheugen van de polder′
AWVN bracht ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum het boek ′Geheugen van de polder′ uit. Een prachtige uitgave die de lezer meevoert langs vijftig hoogtepunten van 100 jaar werkgeven. Co-auteur Geert de Bruin licht in de aanloop naar het eeuwfeest van AWVN in vier vlogs een tipje van de sluier op.
1. Ontstaan aan de Zaan • Bekijk op YouTube Hij vertelt aan de oever van de Zaan over het ontstaan van AWVN. In 1919 als Zaanse Werkgeversvereniging begonnen, een club van veertien fabrikanten die tegenwicht wilden geven aan de groeiende macht van vakbonden. |
2. De staat op de Polderbaan? • Bekijk op YouTube Geert de Bruin legt hij uit dat staatssteun aan bedrijven van alle tijden is, terwijl de vliegtuigen van KLM achter hem opstijgen van de Polderbaan. En is de Nederlandse overheid niet onlangs mede-eigenaar van KLM geworden? |
3. Terug naar de Schotersingel • Bekijk op YouTube Terug naar het eerste echte kantoor van AWVN, aan de Schotersingel in Haarlem. Daar vertelt hij over de ontwikkeling van het ledenbestand. Over de transformatie van industrieclub tot een brede werkgeversvereniging. |
4. Jacques van Marken achterna • Bekijk op YouTube Een rondleiding door het Agnetapark in Delft, gesticht door Jacques van Marken, de eerste sociaal ondernemer van Nederland. Want, zo was zijn overtuiging, ‘wat goed is voor mijn werknemers, is ook goed voor mijn bedrijf’. |
Geheugen van de polder. Arbeidsverhoudingen in vijftig tijdsbeelden verscheen ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van werkgeversvereniging AWVN. Het boek bestaat uit zes delen, en behandelt in totaal vijftig verschillende onderwerpen.
Het eerste deel schetst de arbeidsverhoudingen tot 1919: het jaar van oprichting van AWVN – in eerste instantie als Zaansche Werkgevers Vereniging (ZWV), maar nog voor het einde van 1919 Algemene Werkgeversvereniging (AW-V). In de vijf delen vanaf 1919, steeds verdeeld over tijdvakken van twintig jaar, die volgen passeren vervolgens tientallen andere ‘snapshots van honderd jaar arbeidsverhoudingen’ de revue.
Het boek geeft de lezers en passant een beeld van hoe AWVN in haar honderdjarig bestaan veranderde van een voornamelijk reactieve club tot de proactieve, vernieuwende, agenderende vereniging die zij nu is.
Korte teksten, losse en begrijpelijke stijl, rijkelijk geïllustreerd: kortom, een boek dat u zeker zal interesseren. Harde omslag, 124 pagina’s. Niet verkrijgbaar in de boekhandel, wel voor alle leden – gratis – beschikbaar (zolang de voorraad strekt).
[Noot redactie, januari 2023] Het jubileumboek is inmiddels ′uitverkocht′. U kunt alle afzonderlijke hoofdstukken downloaden via de pagina Tijdlijn: geschiedenis van AWVN; ze staan in de vijf blokken sociaaleconomische context.