De maatschappelijke discussie over de verdeling van de welvaart in Nederland is de afgelopen maanden flink opgelaaid. Vragen die daarin telkens voorbij komen: houden de lonen wel gelijke tred met de economische groei? En profiteren medewerkers wel gelijkmatig? Belangrijke vragen die een antwoord verdienen op basis van de feiten.
AWVN beschikt over data van loonschalen en lonen en kan daarmee een antwoord geven op die vragen. In deze position paper gaan we in op de Nederlandse loonontwikkeling tussen 2014 en 2021. Ook duiken we in de verschillen naar opleidingsniveaus en nemen we beroepsgroepen onder de loep waar grote verschuivingen plaatsvinden, zoals verpleegkundigen, monteurs en IT-specialisten. De uitkomsten blijken rooskleuriger dan critici denken. Hieronder kunt u de position paper, ′Wordt de koek wel goed verdeeld?′ downloaden.
Salarisschalen
De doorsnee salarisschalen stijgen harder dan de inflatie, concludeert AWVN op basis van een analyse van loongegevens van 1,2 miljoen werknemers in de marktsector tussen 2014 en 2021. Dit geldt voor medewerkers van alle functieniveaus: van de laagste tot de hoogste loonschalen. De salarissen van vrijwel alle beroepsgroepen zijn ruimschoots met de inflatie mee gestegen.
Detailhandel
Een enkele beroepsgroep, zoals in de detailhandel, heeft wél te maken met achterblijvende loonstijging. Die is te verklaren door de druk die op deze beroepen staat, bijvoorbeeld door automatisering van het werk en intensivering van de concurrentie in de markt. Denk hierbij aan de snelle opkomst en felle concurrentie van internetwinkels.
Zorgsector
Een bijzondere situatie zien we in de zorgsector: de salarisstijging is de laatste twintig jaar marktconform, maar de startsituatie van het oorspronkelijke salarisgebouw was niet de allerbeste.
Geen zorgen dus. Of toch?
Is er dan geen reden tot zorg? Ja, zeker! In de periode 2014 t/m 2021 groeide de arbeidsproductiviteit met slechts 3%, dat komt neer op een groei van 0,4% per jaar. Om aan te geven hoe laag dit is: in de periode 1990 t/m 2010 groeide de arbeidsproductiviteit gemiddeld met 1,3% per jaar. Tijdens het AWVN-jaarcongres op 30 september 2021 gaan we in op de vraag wat de gevaren zijn van lage arbeidsproductiviteitsgroei en wat werkgevers kunnen doen om de groei te bevorderen.
Ontwikkelen loont
Tot slot blijkt uit onze analyse dat ontwikkelen loont: werknemers die doorgroeien in hun vak ontvangen substantieel hogere lonen. Dit geldt voor alle opleidingsniveaus.
Beroep doet ertoe
Wat er veel meer toe doet: het beroep. Het ene beroep is schaars, het andere staat onder druk. Uit dit onderzoek blijkt dat beroep bepalender is voor salarisontwikkeling dan opleidingsniveau. Dit onderstreept nog eens dat het op de arbeidsmarkt loont om jezelf te ontwikkelen, kansen op de arbeidsmarkt beet te pakken, mee te bewegen met nieuwe beroepen en vastgeroeste denkbeelden over werk, competenties/skills te doorbreken.
