Blog arbeidsrecht
In de discussie over de platforms heeft de Hoge Raad op 9 april 2021 een uitspraak gedaan. Op het eerste gezicht niet zo spannend, de zaak over Booking.com lijkt vooral een definitie-kwestie. Maar is het duiden van die platforms in het licht van wet- en regelgeving voor gewone stervelingen eigenlijk niet juist heel erg relevant? Zijn dit ook gewoon werkgevers die onder bedrijfstakpensioenfondsen en cao’s kunnen vallen?
De Hoge Raad deed uitspraak in de zaak die het bedrijfstakpensioenfonds voor de reisbranche had aangespannen tegen Booking.com. Onderwerp: jullie zijn gewoon een reisbureau versus wij zijn een IT-bedrijf dat algoritmes loslaat op hotelkamers. De kantonrechter en het Hof gaven Booking.com gelijk, de Hoge Raad niet. En, hoewel de uitspraak eigenlijk alleen maar gaat om de uitleg en toepassing van het begrip ‘bemiddeling’, is het toch interessant om ernaar te kijken.
In dit weblog informeren de advocaten en juristen van AWVN u geregeld over actuele arbeidsrechtelijke ontwikkelingen.
Immers, Deliveroo (IT-bedrijf dat algoritmes loslaat op pizza’s) had ook geroepen dat hij echt niet als een onderneming in het beroepsgoederenvervoer kon worden aangemerkt en niet aan de cao gebonden was. Het Hof Amsterdam ging hier niet in mee. Ook de zienswijze dat het gebruik van zo’n algoritme – Frank – niet als het uitoefenen van gezag, en Deliveroo daarmee niet als werkgever kan worden aangemerkt, nam het Hof niet over. Ook Uber heeft in allerlei gremia in Europa geroepen dat het geen taxibedrijf is, maar een IT-bedrijf in het persoonsvervoer. Het Europese Hof zag in 2018 ook niet in waarom Uber niet als een dienst op het gebied van vervoer gezien zou moeten worden. En in zijn conclusie bij dit arrest gaf advocaat-generaal Szpunak ook nog even ongevraagd zijn mening over het gedrag van Uber als werkgever. Uber is een vervoersdienst die – in de woorden van Szpunak – gebruik maakt van werkenden die door het algoritme ‘nog doelmatiger worden gecontroleerd dan een werknemer’. Het London Employment Tribunal had toen de drivers in 2016 al als werknemers aangemerkt.
Anders oordeelde de kantonrechter in Amsterdam dan weer over Helpling. Naar eigen zeggen een prikbord voor klant en schoonmaker, volgens FNV een uitzendbureau voor schoonmakers. ′De bemoeienis van Helpling bij de wijze waarop de arbeidsovereenkomst tussen de klant en de schoonmaker tot stand komt en de voorwaarden waaronder dat gebeurt′ kan volgens de kantonrechter niet worden gezien als een gezagsverhouding tussen Helpling en de schoonmaker. Dan kan Helpling geen werkgever zijn en kan er geen sprake zijn van een uitzendovereenkomst. Tenslotte kan Helpling dan niet als schoonmaakbedrijf worden aangemerkt, omdat Helpling geen werkgever is die haar beroep of bedrijf maakt van het schoonmaken op de door de klant aangegeven locatie. Een vergelijkbare uitspraak deed de rechtbank in de zaak van Picnic, de online supermarkt. Een andere werkwijze door het zonder winkel thuisbezorgen van de boodschappen zorgde ervoor dat Picnic niet als supermarkt wordt aangemerkt in de zin van de cao voor de supermarkten.
Is platform echt zo anders dan gewoon bedrijf?
De vraag borrelt op of deze bedrijven gewoon ondernemingen zijn die wij kennen en in een hokje kunnen indelen, maar dan met – oneerbiedig gezegd – slimme technische snufjes, of dat zij daarmee echt een ander soort onderneming zijn geworden die een eigen hokje verdienen? En moeten/mogen er dan voor hen andere regels gelden? Maakt het dan uit dat we het over regels hebben die werknemers moeten beschermen of over regels die consumenten moeten beschermen? En wat als die elkaar tegenspreken? Of moeten we het bedenken, ontwikkelen en gebruiken van die technologie niet te veel in de kiem smoren en een beetje meebewegen? En is dit eigenlijk een nieuwe vraag? Zijn de veranderingen bij de platformbedrijven zo anders dat we vinden dat er moet worden ingegrepen? Dat vraagt de Europese Commissie zich trouwens ook af; die is daarom een raadpleging van sociale partners gestart. Wat gebeurde er ook alweer toen de stoommachine uitgevonden werd en de dynamiek op de arbeidsmarkt veranderde? In het geval van Booking.com en Deliveroo was het Hof in ieder geval niet onder de indruk.
