Het aantal tot stand gekomen cao’s liet tijdens de coronamaanden een dramatische daling zien ten opzichte van dezelfde maanden in eerdere jaren. Nu we langzaam meer gewend zijn aan het ‘nieuwe normaal’, maken werkgevers en vakbonden zich op voor hernieuwde onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden. Waar moet u het in ieder geval over hebben?
Door de beperkende coronamaatregelen van overheidswege is het arbeidsvoorwaardenoverleg in de afgelopen maanden bijna volledig tot stilstand gekomen. Naast onzekerheid over de gevolgen van de coronacrisis, heeft dit zeker ook te maken met het inzicht dat werkgevers en vakbonden elkaar bij onderhandelingen over nieuwe arbeidsvoorwaarden in de ogen moeten kunnen kijken. En dan dus niet online, maar in een fysieke meeting. Elkaar online bijpraten over hoe de organisatie de coronacrisis doorstaat, welke maatregelen er in de productie-omgeving zijn genomen en hoe er tijdens de crisis is omgegaan met arbeidsvoorwaardelijke issues. Bijvoorbeeld opname van vakantiedagen, reiskosten in geval van thuiswerken, etc. Het kon en kan allemaal prima in een online meeting. Maar als het op écht onderhandelen aankomt, ligt dat net even anders.
Krijgt HR-agenda andere invulling?
Nu is de tijd aangebroken om na te denken over de thema’s die ook in de pre-coronaperiode de HR-agenda aanvoerden: duurzame inzetbaarheid, pensioenen, flexibiliteit en dus ook arbeidsvoorwaardenvorming. Deze thema’s moeten nu in het licht worden gezien van andere tijden en veranderende omstandigheden, zowel op politiek, economisch als organisatorisch gebied. Dat kan tot andere accenten of zelfs tot een totaal andere invulling van deze thema’s leiden dan pakweg vier maanden geleden.
Dit beeld zien we terug in de ontwikkeling van de lonen. Daar waar we voor het cao-jaar 2020 vóór de coronacrisis op een gemiddelde loonstijging zaten van 3%, is die nu gedaald tot 2,6% en in de marktsector zelfs tot 1,8%. Let wel, het gaat hier om een beperkt aantal cao’s. Want de meeste cao-onderhandelingen die in het voorjaar zijn opgeschort, staan gepland voor na de zomervakantie.
De herfst wordt dus het nieuwe voorjaar! Bedrijven die geen cao maar een arbeidsvoorwaardenregeling kennen, bereiden zich over het algemeen altijd al in de tweede helft van het jaar voor op het arbeidsvoorwaardenoverleg met de medezeggenschap. Meestal gebeurt dit op basis van kalenderjaren (tenzij een bedrijf een ander boekjaar hanteert).
Voorbereiding op onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden
Vragen waar u ter voorbereiding op het arbeidsvoorwaardenoverleg antwoord op zou moeten geven:
- Wat is de impact van de coronacrisis op de business? En wat is de verwachting voor de toekomst?
- Heeft de crisis consequenties voor de strategie van uw organisatie?
- Wat betekent een aangepaste of nieuwe strategie voor de HR-agenda?
- Wat zijn consequenties van de aangepaste of de nieuwe HR-agenda voor de lopende cao of het komende arbeidsvoorwaardenoverleg?
– Wat wilt u veranderen in de lopende cao (cao openbreken, uitstel van arbeidsvoorwaarden, tijdelijk aanpassen van arbeidsvoorwaarden)?
– Welke bepalingen moeten worden gewijzigd om het bedrijf meer crisisbestendig te maken en welke cao-afspraken zijn nodig om in de toekomst beter mee te kunnen ademen met externe economische schokken?
– Welke (aanvullende) afspraken zijn nodig voor behoud en onderhoud van kennis en vakmanschap en voor een bredere inzetbaarheid en wendbaarheid van uw medewerkers?
Ook voor uw medewerkers geldt dat de huidige crisis tot veel onzekerheid leidt. Voor de uitvoerbaarheid van de afspraken is daarom een breed draagvlak nodig. Dat vraagt om openheid naar medewerkers, medezeggenschap en vakbonden over de (financiële) gang van zaken binnen het bedrijf en het toekomstperspectief. En ook om actieve betrokkenheid van deze belanghebbenden bij de arbeidsvoorwaardenvorming. Als de crisis ons iets heeft geleerd, is dat, naast de inhoud, ook het proces van arbeidsvoorwaardenvorming vernieuwing behoeft.
Hulp nodig bij het arbeidsvoorwaardenoverleg?
