Loonafspraken vaker in centen dan procenten
Eén onderwerp domineerde het cao-jaar 2022 nog meer dan normaal: centen. Door de hoge inflatie stond de koopkracht van werknemers onder druk. Vakbonden verlangden daarom van werkgevers dat zij deze inflatie volledig compenseerden in de cao-lonen.
Voor werkgevers was dit een onmogelijke situatie, aangezien zij ook hard geraakt zijn door de stijgende prijzen en economische verslechtering. Tegelijkertijd wilden zij een aantrekkelijk arbeidsvoorwaardenpakket aanbieden om de arbeidsmarktkrapte hoofd te bieden en dat blijkt ook uit de snel oplopende loonafspraken.
Dat stelt AWVN in de eindevaluatie van het cao-jaar 2022. Volgens AWVN hebben werkgevers afgelopen jaar veel moeite gedaan om medewerkers te helpen die dat het hardst nodig hebben. Zo zijn er meer loonafspraken gemaakt in centen in plaats van procenten, waardoor de lagere inkomens relatief gezien meer profiteren dan hogere. Ook verstrekken werkgevers meer en hogere eenmalige uitkeringen dan in eerdere jaren, zowel binnen als buiten de cao, om de koopkracht van medewerkers te stutten. Daarbovenop zijn in veel cao’s afspraken gemaakt over hogere vergoedingen, zoals reiskostenvergoedingen en thuiswerkvergoedingen.
AWVN betreurt dat deze focus op loon ten koste is gegaan van andere fundamentele onderwerpen. Zo worden er weinig nieuwe concrete afspraken gemaakt over leren en ontwikkelen. Dat is teleurstellend, omdat deze onderwerpen aandacht vragen om de transities waar we middenin zitten het hoofd te bieden, zoals de klimaattransitie en vergrijzing. Daarom is het belangrijk dat cao-partijen een gezamenlijke visie op leren en ontwikkelen creëren, zodat werknemers ook in de toekomst beschikken over de nodige kennis en vaardigheden.
Toch is AWVN ook verheugd dat er een aantal nieuwe thema’s in opkomst zijn in het arbeidsvoorwaardenoverleg. Zo maken cao-partijen steeds vaker afspraken om cao-bepalingen inclusiever te formuleren, bijvoorbeeld door verbreding van termen zoals ouder en kind. Ook zagen we een relatief nieuw thema in het cao-overleg, namelijk verduurzaming van arbeidsvoorwaarden. Zo is in een aantal cao’s een klimaatbudget afgesproken, waarmee werkgevers hun medewerkers ondersteunen bij het verduurzamen van hun huis. Deze investeringen kunnen op termijn veel geld besparen en dragen bij aan de klimaattransitie.
In de eindevaluatie kijkt AWVN terug op een bijzonder cao-jaar waar de verhoudingen op scherp zijn gezet. De ontwikkelingen die zijn gestart zullen ook komend onderhandelingsjaar actueel blijven.
