Krimpt de economie ineens harder?

Meten is weten
In de artikelenreeks ‘Meten is weten’ neemt AWVN werkgevers mee in actuele economische ontwikkelingen. Dit is het vijfde artikel in deze serie.

Eerdere afleveringen: 
• 22/02/24 Wat werkgevers moeten weten van de nieuwste CPB-ramingen
• 05/03/24 Afkoeling economie onderstreept belang maatwerk in cao-onderhandelingen
• 19/03/24 Het inflatiemonster is nog niet verslagen
• 24/06/24 Differentiatie in cao’s is populair – is het ook effectief?

Enkele weken geleden meldde het CBS dat de economische krimp in het eerste kwartaal van 2024 0,5% bedroeg – in plaats van de eerder gemelde -0,1%. Het gebeurt niet vaak dat het CBS met terugwerkende kracht cijfers zo sterk neerwaarts bijstelt. Waar komt deze neerwaartse bijstelling vandaan, en wat zijn de gevolgen?

Klopte de berekening van het CBS niet?

Het CBS heeft geen rekenfout gemaakt, maar er was meer data beschikbaar gekomen en de onderliggende statistieken hebben een update ondergaan.
Het CBS maakte de eerste berekening 45 dagen na het aflopen van het eerste kwartaal op basis van de op dat moment beschikbare gegevens. Op basis hiervan kwam het CBS uit op een economische krimp van 0,1%.
Bijna drie maanden na het eerste kwartaal, maakte het CBS de tweede berekening. Toen was er dus meer data beschikbaar dan bij de eerste berekening. Gemiddeld verschilt de bijstelling tussen de eerste en tweede berekening 0,1%. Deze keer was de bijstelling echter -0,4%.

Dat de bijstelling groter is dan normaal, komt doordat het CBS in de tweede berekening ook een revisie van de nationale rekeningen heeft verwerkt. Dit gebeurt eens in de vijf jaar. Simpel verwoord: het CBS werkt met deze revisie de onderliggende bronnen en methoden bij om zo een beter beeld te krijgen van de economische ontwikkeling. Zo kwam het CBS uiteindelijk uit op een economische krimp van 0,5%. De belangrijkste reden voor deze tegenvaller is sterker tegenvallende exportcijfers, hetgeen samenhangt met de krimp van de industrie.

Wat is de impact van deze revisie?

De revisie heeft gevolgen voor veel verschillende macro-economische indicatoren. Economen Igor Džambo en Frank van Es van de Rabobank hebben uiteengezet wat de impact is op verschillende indicatoren.
Samengevat is de totale Nederlandse economie €34 miljard groter in 2023 dan aanvankelijk werd gedacht. Dit heeft onder andere gevolgen voor de gepubliceerde groeicijfers over onze economie van de afgelopen jaren. Zo is de economie sneller hersteld van de gevolgen van de coronacrisis, maar tegelijkertijd kwakkelt de economie in de periode daarna ook langer dan gedacht.
Eerst werd namelijk gedacht dat de economische groei stagneerde sinds begin 2023, maar dit blijkt al sinds medio 2022 gaande. De Rabobank heeft op basis van de nieuwe gegevens ook voor de toekomstige periode haar verwachtingen bijgesteld. Eerder verwachtte de bank een magere economische groei van 0,4% voor 2024, maar vanwege de revisie is dit bijgesteld naar een kleine krimp van 0,1%.

Kwakkelende economie zorgwekkend

Deze bijstelling bevestigt de zorgen van AWVN over de kwakkelende economie. De negatieve vooruitzichten voor de industrie zijn zorgelijk, vooral als andere Europese landen wel in staat blijken te zijn om groei te realiseren.
Het blijft daarom noodzakelijk om aandacht te houden voor de concurrentiekracht van het Nederlandse bedrijfsleven. Verder onderstrepen de huidige ontwikkelingen opnieuw het belang van maatwerk bij cao-onderhandelingen, zoals recent ook weer bepleit in de tussenevaluatie van het cao-jaar 2024, ‘Onstuimig vaarwater’. Vertrouw niet blind op macro-economische indicatoren: het zijn indicaties, geen dwingende normen!
Loonafspraken moeten in balans zijn met de economische vooruitzichten van het bedrijf of de sector. Zo niet, dan lopen bedrijf of sector het risico te weinig ruimte over te houden om te kunnen investeren in arbeidsproductiviteitsverhogende maatregelen.