De Willem-Dreeszaal op het ministerie van Sociale Zaken is meer dan groot genoeg om de anderhalve-meter-economie in de praktijk te brengen. Daar zit ik dinsdagmiddag 31 maart samen met een aantal AWVN-leden op gepaste afstand van Wouter Koolmees. Openlijk spreken wij met de minister over de invloed van het coronavirus op de werkgelegenheid, de voor- en nadelen van noodmaatregel NOW en de noodzaak om de arbeidsmarkt te hervormen, die juist nu aan het licht komt.
Het eindrapport van de commissie-Borstlap. Daar was deze bijeenkomst eigenlijk voor bedoeld. Het coronavirus gooide roet in het eten. Toch laat Wouter Koolmees de afspraak doorgaan. Om met werkgevers van gedachten te wisselen over de impact van de coronacrisis en de maatregelen die de overheid nu neemt om die crisis te beteugelen.
Het levert hem nieuwe inzichten op. De NS brengt bijvoorbeeld naar voren dat uitzendkrachten een moeilijke positie hebben. Ze vallen onder de NOW, via het uitzendbureau, hun oorspronkelijke werkgever. Maar uitzendbureaus hebben lang niet allemaal 20% omzetverlies, een vereiste om in aanmerking te komen voor de noodmaatregel. Dat kan tot gevolg hebben dat zij die uitzendkrachten dus toch niet in dienst houden. Een aandachtspunt waar de minister nog niet aan had gedacht. Terwijl de NOW er nu juist op is gericht om zoveel mogelijk banen te behouden.
Ook ons levert het inzichten op, bijvoorbeeld in de overwegingen achter de noodregelingen die het kabinet nu heeft opgetuigd. Alles is er in deze eerste fase van de coronacrisis op gericht om het virus in te perken. Dat daar een noodpakket bij hoort dat de overheid miljarden euro’s kost, daar keken de ambtenaren op het ministerie van SZW wel even raar van op. Maar maximale ondersteuning voor de economie is de enige manier om door deze periode heen te komen, laat de minister weten.
Koolmees doet daarbij ook een beroep op werkgevers. Hij vraagt ons begrip voor de NOW. Dat het een generieke regeling is, kon niet anders door de haast waarmee deze tot stand moest komen. Hij realiseert zich dat de NOW nooit voor iedere situatie een goede oplossing kan bieden. Dat de looncompensatie niet hoger dan twee keer het maximum dagloon is, pakt bijvoorbeeld voor piloten van KLM, of voor kennisintensieve sectoren negatief uit. Maar de overheid kan salarissen niet tot in het oneindige compenseren.
Ook hoopt de minister dat wij met onze vragen en kritiek niet meteen de media opzoeken, maar ons richten tot het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daar kunnen alle opmerkingen worden gebundeld, zodat Koolmees, als er een rode draad in te ontdekken is, op zoek kan naar een constructieve oplossing.
En dan komt Borstlap toch nog even om de hoek kijken. Want wat betekent deze crisis voor de lange termijn? Als de corona-uitbraak iets duidelijk maakt, dan is het wel dat we anders moeten omgaan met zzp’ers, uitzendkrachten en arbeidsmigranten. Die worden nu harder geraakt dan andere werkenden. Onze arbeidsmarkt heeft hervorming nodig om door een crisis als deze heen te komen.
Daarom: van uitstel komt geen afstel, drukt Koolmees ons op het hart. Nu heeft hij al zijn tijd en energie nodig om de coronacrisis te bezweren én stappen te maken in het pensioendossier, want dat kan niet langer wachten. Maar als dit alles achter de rug is, dan nodigt hij ons graag weer uit om met een groep werkgevers te kijken naar de toekomst van de arbeidsmarkt. Dan kunnen wij hopelijk schouder aan schouder – letterlijk, zonder anderhalve meter afstand – werk maken van een beter werkend Nederland.
