Blog
Het Centraal Planbureau (CPB) brengt meerdere keren per jaar een raming uit over de economische vooruitzichten. De nieuwe raming van 26 november laat zien dat ondanks de tweede golf aan coronabesmettingen en -sluitingen het vooruitzicht grofweg hetzelfde is gebleven: de klap is groot, maar het herstel zet door. Dit blog duidt wat de nieuwste cijfers betekenen voor werkgevers en voor het arbeidsvoorwaardenoverleg in 2021.
Waar staan we nu? Krimp in 2020 minder groot dan eerder verwacht
Door de forse herstelgroei in het derde kwartaal verwacht het CPB nu dat de krimp in 2020 met –4 % kleiner uitvalt dan verwacht, ondanks de tweede golf. Dat is vergelijkbaar met de krimp van de Nederlandse economie in 2009. De krimp van de Nederlandse economie (inclusief herstelgroei) is sinds het begin van de coronacrisis beperkt gebleven in vergelijking met andere landen. Dat laat zien hoe wendbaar de Nederlandse economie en werkgevers zijn, en dat het steunbeleid van de overheid tot nu toe effectief is geweest.
Vooruitzicht: volledig herstel nog steeds verwacht in 2022
Hoewel de verwachte groei in 2021 door de tweede golf is verlaagd, blijft het herstelbeeld stabiel ten opzichte van de eerdere raming (zie tabel hieronder). Dat komt doordat de krimp in 2020 meevalt. Economisch herstel naar het pre-corona niveau is nog steeds in zicht en wordt begin 2022 verwacht. Dat het economisch beeld stabiel blijft, toont zich ook in de loonontwikkeling: de verwachte groei van cao-lonen voor de marktsectoren blijft 1,2 % .
Overzicht CPB-ramingen tijdens coronacrisis
| juni-raming | augustus-raming | MEV (september) | november-raming | |
|---|---|---|---|---|
| groei 2020 | -6 | -5,1 | -5 | -4,2 |
| groei 2021 | 3 | 3,2 | 3,5 | 2,8 |
| werkloosheidspercentage 2021 | 7 | 6,5 | 5,9 | 6,1 |
Wat betekent dit voor u?
Houd rekening met negatieve én positieve scenario’s
Het CPB blijft nadrukkelijk aangeven dat het herstelpad onzeker is. De onzekerheid gaat twee kanten op: het CPB laat een negatief ‘start-stop-scenario’ zien waarin nieuwe coronagolven volgen en vaccins onvoldoende beschikbaar of werkzaam zijn. Daarin krimpt de economie in 2021 met 0,6% en loopt de werkloosheid op richting de 8%. Dat betekent dat de doorlopende steunpakketten van de overheid (waaronder de NOW-3) een belangrijke en noodzakelijke rol blijven spelen als buffer voor bedrijven in negatieve scenario’s. Veel bedrijven die nu al door hun reserves heen zijn zullen het in dit scenario echter ook met steun heel zwaar krijgen.
Voor zwaar getroffen sectoren geldt daarnaast dat herstel op macroniveau niet automatisch betekent dat het ‘oude normaal’ terugkeert. Voor sectoren als de horeca, de reis- en evenementenbranche en de luchtvaart is de cruciale vraag of de tijdelijke schok een permanente aanpassing van de vraag veroorzaakt. Zelfs als herstel optreedt, kan dit langere tijd duren. Bij veel organisaties in deze sectoren zullen – ook met een vaccin in het vooruitzicht – ingrepen of reorganisaties noodzakelijk zijn om de continuïteit te waarborgen en werkgelegenheid te behouden voor de langere termijn.
Aan de andere kant kan het recente positieve nieuws dat vaccins en grootschalig testen op korte termijn beschikbaar zijn betekenen dat het economisch herstel sneller gaat dan verwacht. Het is daarom verstandig om als organisatie rekening te houden met verschillende scenario’s en zowel plannen klaar te hebben liggen om de continuïteit te waarborgen als een negatief scenario zich voordoet maar ook klaar te zijn voor een positief scenario. Als het gaat om loon, kan worden gedacht aan creatieve afspraken als conditionele loonsverhoging of opschortende voorwaarden (of wellicht versobering, als dat noodzakelijk is). De agenda kan ook breder zijn. Bijvoorbeeld flexibeler inzet van werknemers binnen de organisatie als het werk deels wegvalt. De uitdaging is om (zo ver mogelijk) maatregelen te identificeren die de organisatie in beide scenario’s sterker maakt.
Maak werk van het ‘nieuwe normaal’ en zet (verder) in op thuiswerkproof HR-beleid
Nu steeds duidelijker is dat het virus voorlopig onder ons is en thuiswerken (ook op de lange termijn) steeds normaler wordt, vraagt dat van werkgevers om hun HR-beleid en arbeidsvoorwaarden ‘thuiswerkproof’ te maken. Dat gaat over onderwerpen als de thuiswerkplek, gezondheid, werktijden, bereikbaarheid, informatiebeveiling, ontwikkeling en ook reiskosten. AWVN heeft een whitepaper gepubliceerd om werkgevers hierbij te gidsen en inspireren, inclusief een waarjewerkt-budget op het gebied van mobiliteit.
Meer inspiratie voor het arbeidsvoorwaardenoverleg 2021?
Om werkgevers te gidsen bij het vormgeven en aanpassen van arbeidsvoorwaarden in de coronacrisis, brengt AWVN in januari 2021 de nieuwe arbeidsvoorwaardennota uit, met suggesties voor het komende arbeidsvoorwaardenseizoen. Wat kunnen werkgevers doen om zowel gezond de crisis door te komen als op de langere termijn wendbaarder en crisisbestendiger te worden? Houd onze website hiervoor in de gaten.
