Arbeidsvoorwaardenadviseur Tammo Delhaas is het gewend om ‘bij de mensen thuis te komen’. Hij adviseert werkgevers over complexe HR-vraagstukken, is betrokken bij onderhandelingen over een nieuwe cao. Voor dat werk wil hij anderen in de ogen kunnen kijken. Juist dat aspect verdween tijdens de coronacrisis. Hoe heeft hij zijn werk kunnen doen het afgelopen jaar? Een terugblik op veertien maanden Teams, toch weer voorzichtig samenkomen en dan toch weer Teams, of Webex.
Februari 2020 … er is eigenlijk nog niet zoveel aan de hand. We hollen van hot naar her, maken ons druk om van alles en nog wat en corona speelt zich alleen nog af in een ver vreemd land. Totdat we op zondag 15 maart vorig jaar de eerste persconferentie te zien krijgen. Even komt de wereld tot stilstand. Het lijkt alsof we als konijntjes collectief in de koplampen van een auto kijken.
Ik heb wel even nodig om aan ‘het nieuwe normaal’ te wennen. Ik zit gekluisterd aan talkshows en kranten en kijk verbaasd om me heen in een bijna lege stad. Na een paar weken begint er enige regelmaat in de slimme lockdown (kent u het woord nog?) te komen. We leven van persco naar persco en vage softwarepakketten als Teams en Webex kennen inmiddels geen geheimen meer. Thuiswerken wordt de norm en vergaderingen beginnen ineens op tijd, want onderin het scherm komt de pop-up dat iemand de meeting heeft opgestart. Slimme tips doen al snel de ronde. Meetings nooit langer dan 45 minuten laten duren. Plan altijd een pauze tussendoor. In rap tempo leren we het onderscheid kennen tussen het oude en het nieuwe normaal.
Mijn werk bestaat vooral uit het ontmoeten van mensen. Puzzelen op ingewikkelde HR-vraagstukken. Elkaar in de ogen kijken. Subtiel de verschillen opmerken tussen wat er gezegd en wat er bedoeld wordt. Voelt iemand zich onveilig? Kan ik dat bespreekbaar maken? Ik kom vaak samen met collega’s bij onze klanten. Van tevoren maken we plannen en berekeningen en bespreken die eerst met elkaar en daarna met de klant. Sinds maart vorig jaar gaat dat allemaal via Teams. Je ziet alleen maar hoofden en voelt je aan het einde van de dag een soort Talking Head. Het mag dan allemaal heel efficiënt zijn, maar je mist de nuance. Het praatje bij de koffieautomaat. Een collega die er vermoeid uitziet … een klant van wie je voelt dat hij of zij grote zorgen heeft.
En toch .. online onderhandelen kan best. Over en weer laten we elkaar uitpraten, een enkele wifi-storing wordt voor lief genomen en we leren al snel dat je, náást een gewone meeting, ook een break-out room moet instellen als je wilt schorsen. Werkgevers beginnen eraan te wennen, vakbonden ook en voorzichtig aan worden er toch akkoorden gesloten. In het begin omdat er een enorme tijdsdruk op zit (bijvoorbeeld omdat de nieuwe pensioenregeling voor 1 juli 2020 klaar moet zijn), later ook omdat het eigenlijk best goed gaat, dat onderhandelen via Teams. Het duurt wat langer, maar er komen nieuwe cao-akkoorden tot stand. Geduld, begrip en elkaar laten uitpraten worden de nieuwe sleutelwoorden.
Even komt er een opleving aan het begin van de zomer. Er mag weer wat meer en bij sommige klanten kunnen we weer live aanwezig zijn. Maar lang niet overal. Of het mag wel, maar sommigen komen toch liever niet live en bellen in. Een soort hybride vergaderingen. Weliswaar iets beter dan alleen maar Teams, maar het blijft behelpen. Daar komt nog bij dat veel projecten worden uitgesteld. Corona vormt voor ieder bedrijf een nieuwe situatie en better safe than sorry.
Na de zomer lijkt het ineens of we terug mogen naar normaal. Voor heel even lijken we alle coronaperikelen vergeten. Agenda’s stromen vol (wegen ook!) en we lijken weer van hot naar her te hollen. Het virus is niet verdwenen, maar verschuift een beetje naar de achtergrond. Bij de koffiemachine hoor ik weer de enthousiaste verhalen over de zomervakantie.
Totdat het najaar aanbreekt: natte-neuzenweer. Cijfers lopen op en maatregelen worden aangekondigd. Opnieuw in lockdown, nu ook met een heuse avondklok. Inmiddels beginnen bedrijven te beseffen dat ze de noodzakelijke HR-projecten niet langer kunnen uitstellen. Teams draait weer volop, en dat gaat goed. Er zijn dagen bij dat ik van half 9 ’s ochtends tot einde middag in meetings zit. Soepeltjes beweeg ik me in de ochtend via een meeting van een klant in Petten naar een meeting om 11.00 uur met een klant in Oss. Om vervolgens ’s middags nog twee vergaderingen bij te wonen in Amsterdam en Haarlem. En dat allemaal via Teams … met de auto kan ik dat nooit redden. Zelfs klanten die nooit geloof hebben gehad in virtueel vergaderen beginnen nu de lol ervan in te zien.
Inmiddels zitten we ruim een jaar in deze coronasituatie. Stukje bij beetje gaat ons land (en de wereld) weer open. Steeds vaker krijg ik uitnodigingen om weer live langs te komen. Natuurlijk, op alle vergadertafels wordt de 1,5 meter getoond. Maar ik mag weer mensen ontmoeten. Zien dat iemand bruin is … uit m’n ooghoeken zien dat iemand het er niet mee eens lijkt te zijn. Of juist wel. Weer voluit lachen in een zaal vol mensen. Even een koffiebreak op de gang.
Na veertien maanden weet ik het zeker. Ons vak is echt het leukste van de wereld. Maar dan wel graag te midden van echte mensen, die je echt kunt zien en waar je echt naartoe kan.