Hebben buitenlandse werknemers en terugkerende vakantiegangers nu wel of geen quarantaineplicht als zij de grens zijn overgestoken? Om die vraag te beantwoorden is een onderscheid nodig tussen essentieel en niet-essentieel reizen in de Europese Unie.
Het is noodzakelijk dat de Europese Commissie en de Nederlandse overheid duidelijker onderscheid maken tussen essentieel en niet-essentieel reizen binnen de EU. Alleen zo is voor werknemers uit vitale sectoren die essentiële reizen moeten uitvoeren duidelijk dat zij ongehinderd de grens over kunnen en ook niet in quarantaine moeten.
De Rijksoverheid heeft nu als insteek dat reizen naar bepaalde gele, oranje of rode gebieden niet zijn toegestaan of worden afgeraden. Daarnaast geeft zij aan dat reizigers die terugkeren uit oranje of rode gebieden in quarantaine moeten. Hierbij wordt echter geen onderscheid gemaakt tussen essentiële en niet-essentiële reizen. Bij vakantie vieren, tanken over de grens, winkelen of cafébezoek over de grens (voor zover nog mogelijk) gaat het om niet-essentieel reizen. Werken over de grens valt onder essentieel reizen als het werknemers in vitale sectoren betreft. Deze gewenste duidelijkheid is verder aan de orde gekomen in één van de laatste aanbevelingen van de Europese Commissie over reizen tijdens de coronapandemie.
In deze aanbeveling wordt aangegeven, dat de nationale maatregelen ter beperking van het coronavirus niet discriminerend mogen zijn. Dit wil zeggen dat zij ook moeten gelden voor de terugkerende inwoners van het land. Reizigers met een essentiële functie hoeven ook niet in quarantaine. Onder reizigers met een essentiële functie wordt verstaan:
- werknemers of zelfstandigen in een vitaal beroep, zoals gezondheidswerkers, grensarbeiders, gedetacheerde werknemers en seizoensarbeiders (in de zin van de richtsnoeren voor de uitoefening van het recht op vrij verkeer van werknemers tijdens de uitbraak van het coronavirus);
- werknemers in het vervoer, onder meer vrachtwagenchauffeurs met het betrokken land als bestemming of op doorreis door dat land;
- patiënten die om dringende medische redenen reizen;
- scholieren, studenten en stagiairs die dagelijks naar het buitenland reizen;
- mensen die om dwingende familie- of zakelijke redenen reizen (ook als ze pendelen tussen werk en gezin);
- diplomaten, personeel van internationale organisaties en door internationale organisaties uitgenodigde personen van wie de fysieke aanwezigheid vereist is voor de goede werking van deze organisaties, militair personeel, politiebeambten, humanitaire hulpverleners en civielebeschermingspersoneel bij het uitoefenen van hun functie;
- passagiers op doorreis;
- zeevarenden;
- journalisten bij het uitoefenen van hun taken.
Deze aanduiding van essentiële functies, vitale beroepen en vitale sectoren wordt in de aanbeveling summier aangegeven. Een duidelijker richtsnoer voor de te onderscheiden groepen en sectoren is een eerdere aanbeveling van de Europese Commissie uit maart van dit jaar.
In deze richtsnoer wordt gesproken over werknemers die cruciale beroepen uitoefenen. Daarnaast worden andere categorieën genoemd, zoals grensarbeiders, gedetacheerde werknemers en seizoenarbeiders. Ook arbeidsmigranten kunnen hieronder vallen.
Inmiddels heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een brief van 11 november 2020 aangegeven dat seizoenarbeiders en arbeidsmigranten in Nederland niet uitgezonderd zijn van thuisquarantaine, als zij uit een risicogebied komen.
AWVN: continuïteit vitale sectoren mag niet in gevaar komen
De aanbeveling van de Europese Commissie moet de bestrijding van het coronavirus en het waarborgen van het vrij verkeer van werknemers en diensten, evenals de toegankelijkheid van de Europese binnenmarkt, met elkaar verenigen. Als alle lidstaten eigenmachtig maatregelen nemen, komt het essentieel reizen en werken over de grens in gevaar.
Natuurlijk maakt het coronavirus geen onderscheid tussen de verschillende redenen waarom mensen over de grens gaan. Ook spreekt voor zich dat het uitgangspunt is dat zo min mogelijk moet worden gereisd, dat bij klachten niet gereisd moet worden, waar mogelijk thuis moet worden gewerkt en verder alle coronabeperkende maatregelen moeten worden nageleefd.
Dit neemt niet weg dat veel essentiële werkzaamheden waarbij het noodzakelijk is binnen de EU te reizen en te werken gewoon doorgang moeten vinden. Anders komt de continuïteit van vitale sectoren in gevaar. Zoals aangegeven, geldt dan bij essentiële reizen dat men niet in quarantaine hoeft te gaan, dan wel dat de quarantaine kan worden opgeheven voor het uitvoeren van de reis en het verrichten van de werkzaamheden.
Betrokken adviseur
