Cao-onderhandelingen lijken nog te vaak op een rituele dans. De bonden willen hogere lonen, waar werkgevers liever investeren in bijvoorbeeld de duurzame inzetbaarheid van hun werknemers. Daar draaien de partijen dan hun dans omheen. Voor deze blog heb ik pas op de plaats gemaakt. Als je even stilstaat, kom je tot oplossingen die voor beide kanten goed uitpakken. Met een beetje creativiteit kunnen medewerkers er geld bij krijgen én ontwikkelingsbudget opbouwen. Hieronder leest u hoe.
Als cao-onderhandelaars zo doorgaan als de afgelopen decennia, komt er in 2020 bij de meeste bedrijven zonder twijfel een loonsverhoging van tegen de 3,5% uit de bus. Dan worden er weer de nodige generatiepacten afgesproken. Studieafspraken over duurzame inzetbaarheid gemaakt. En vast ook: afspraken over individuele ontwikkelbudgetten, maar meestal met een omvang die op zijn best een loopbaanscan mogelijk maakt. Je kunt het geld tenslotte maar één keer uitgeven. Daar is geen speld tussen te krijgen.
Maar als we dat geld in 2020 (en 2021 …) nou eens slim uit gaan geven? In mijn voorstel zijn drie belangen samengevoegd: een aanvaardbare structurele loonkostenstijging, de koopkracht van werknemers op peil, individuele ontwikkelbudgetten waar mensen echt iets mee kunnen. Zodat ze ook zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen. Dat kan in een slimme deal heel goed en/en/en. Hoe dan?
Laten we ervan uitgaan dat de rituele dans op 3,5% uitkomt. Als dat voor 2020 en ook voor 2021 een aanvaardbaar cijfer is, moeten we er ook nog drie bovengenoemde belangen mee zien te dienen. Daarbij is het van belang dat we dit getal beschouwen als beschikbare ruimte voor een beetje creativiteit. Het is aan bedrijven om dit te zien als een aanvaardbare structurele stijging van de loonkosten. Wat betreft de koopkracht hebben we een gelukje: de inflatie gaat in 2020 naar verwachting op niet meer dan 1,5% uitkomen. Dus een structurele loonsverhoging van 1,5% is voldoende om hetzelfde te kunnen blijven kopen.
Maar we zouden een beetje creatief zijn. Laten we bovenop die 1,5% structurele loonsverhoging eens een eenmalige loonsverhoging van 2% zetten. Want we hadden 3,5% beschikbaar. Dan gaat het in 2020 nog beter met de koopkracht. ‘Ja, maar dat is eenmalig geld’, zullen sommige rituele dansers zeggen. Dat klopt, maar de groenteboer ziet het verschil niet als je een tweede krop sla koopt.
Die 2% eenmalig heeft nog een ander effect: hij tikt het jaar daarna niet door in de structurele kosten voor de bedrijven. Terwijl de rituele dansers wel bereid zouden zijn geweest tot een loonkostenstijging van 3,5%. Dus kunnen we die ‘2% eenmalig’ het jaar daarna, in 2021, omzetten in structureel geld voor een individueel ontwikkelbudget. Verdien je € 40.000 per jaar, dan heb je opeens een individueel budget van € 800. En dat is vanaf dan ieder jaar tot je beschikking, want je zet die 2% niet in als een structurele verhoging van de salarissen.
Sluiten we deze slimme deal twee jaar achter elkaar, dan
• zijn de loonkosten met 7% toegenomen
• is de koopkracht met 3% structureel op peil gebleven
• is de koopkracht in 2020 en 2021 zelfs een stuk beter door de extra eenmalige uitkering
• hebben medewerkers een structureel individueel ontwikkelbudget van 4% (dus bij een inkomen van € 40.000 een budget van € 1.600).
Een structureel jaarlijks individueel ontwikkelbudget van € 1.600. Dat is wat er staat na een cao-afspraak voor twee jaar met deze slimme deal. Dat is serieus geld, naar eigen inzicht te besteden. Heb je de tijd en het geduld en spaar je het een jaar op, dan is het zomaar verdubbeld tot € 3.200. In onzekere tijden heel nuttig: daar kun je echt wat mee voor je inzetbaarheid op de arbeidsmarkt, voor je werkzekerheid. En werkzekerheid, dat is op de lange termijn het allerbeste voor je koopkracht. Zullen we?
Tekst Alex Verheijden
