Met allerlei hulpmiddelen probeert IKEA Nederland fysiek zwaar werk te verlichten. Samen met de medewerkers bracht het bedrijf de belastende taken in kaart. Mogelijke oplossingen werden eerst in de praktijk getest. Want draagvlak op de werkvloer is een voorwaarde. ‘Veiligheid en gezondheid zijn eerst en vooral een kwestie van cultuur.’
Dit verhaal is onderdeel van de Arbeidsvoorwaardennota 2025.
Het is geen geheim dat werken bij IKEA soms fysieke inspanning vereist. De medewerkers lopen heel wat meters en verplaatsen talloze producten op een dag. Niet alleen logistiek medewerkers, maar ook verkopers, kassamedewerkers en interieurdesigners hebben een goede conditie nodig. “Wij houden de gezondheidsrisico’s van onze medewerkers nauwlettend in de gaten. Periodiek voert iedere vestiging een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit, waarin we de risico’s inventariseren en maatregelen bedenken om deze op te lossen. Na de laatste landelijke RI&E hebben we besloten om extra aandacht te besteden aan het onderwerp fysieke belasting”, zegt health & wellbeing leader Mariska Dekkers-Luyten. Zij is verantwoordelijk voor het gezondheidsbeleid van IKEA Nederland, waar 5.800 mensen werken.
Vacuümpickers
Alle dertien IKEA-vestigingen bestaan uit zes clusters: logistiek, food, interieurdesign, verkoop, kassa en de zogeheten tweedekanshoek. In alle clusters heeft IKEA met behulp van een externe arbodienst onderzocht welke taken het werk zwaar maken. Daarbij zijn metingen gedaan, bijvoorbeeld van het gewicht dat mensen moeten tillen en de afstanden die ze dagelijks moeten lopen. “Daaruit kwam onder meer dat het verzamelen van bestellingen met grotere artikelen behoorlijk zwaar kan zijn. Een mogelijke oplossing is de inzet van vacuümpickers, een soort robot met zuignapgrijpers die het tillen overneemt. Samen met de Global IKEA-organisatie kijken we nu hoe deze machines ingezet kunnen worden in onze logistieke processen.”
Tip voor andere werkgevers
Mariska Dekkers-Luyten, IKEA Nederland: ‘Het verminderen van de fysieke belasting van de werkzaamheden is opgenomen als doel in het businessplan voor het hele land. Dit laat niet alleen zien dat wij dit onderwerp bedrijf breed serieus nemen, maar garandeert ook duurzame aandacht en budget.’
Juiste houding
IKEA stelt daarnaast exoskeletons beschikbaar: een hulpmiddel dat het lichaam ondersteunt een juiste houding aan te nemen, waardoor minder snel lichamelijke klachten ontstaan. “Dit is een groot project, waarbij we een projectleider en een aantal ambassadeurs op de werkvloer benoemen.” In een aantal winkels gaan drones het werk in het magazijn makkelijker maken. “Deze drones nemen de inventarisatie over van producten die opgeslagen staan in de stellingen. Hierdoor hoeft een medewerker niet meer constant omhoog te kijken. Elektrische palletwagens ondersteunen de medewerkers bij het heffen en duwen van zwaardere pallets.”
Ergocoaches en oordopjes
Alle clusters – plus kantoor – krijgen een of meer eigen ergocoaches. “Medewerkers kunnen bij hen terecht voor tips of informatie. De coaches geven voorlichting, maar lopen ook regelmatig rond. Zij spreken mensen aan op mogelijk ongezonde of risicovolle houdingen of manieren van werken. Ze zorgen voor bewustwording op de werkvloer en adviseren de HR-afdeling en management over het opzetten van nieuw of aangepast beleid.” Overigens zijn niet alle maatregelen even duur of ingrijpend; er zitten ook quick fixes tussen. “Zo krijgen de medewerkers van kinderparadijs Småland oordopjes als ze dat willen, om minder geluid en prikkels binnen te krijgen.”
Daadwerkelijk gebruiken
Dekkers-Luyten benadrukt dat veiligheid en gezondheid eerst en vooral een kwestie van cultuur is. “We kunnen alle mogelijke hulpmiddelen beschikbaar stellen, maar dat heeft alleen zin als de medewerkers deze ook daadwerkelijk gebruiken. Daarom geven wij als werkgever het goede voorbeeld door het serieus te nemen en te zorgen voor voorlichting, instructies en training. We zien ook dat ervaren medewerkers beginnende collega’s helpen, bijvoorbeeld door te laten zien wat de juiste houding is en welke oefeningen ze kunnen doen. Dat is wat ik bedoel met cultuur.’’
Draagvlak
De IKEA-medewerkers zijn van meet af aan bij het traject betrokken. De externe adviseurs die de werkzaamheden in kaart brachten, hebben uitgebreid met hen gesproken. Medewerkers dachten daarna mee over mogelijke oplossingen en testten deze uit. Ook de ondernemingsraad heeft ingestemd met de besluiten. “Draagvlak op de werkvloer is essentieel. Onze mensen doen het werk, zij weten wat in de praktijk wel en niet werkt. De inzet van een hulpmiddel waarmee zij niet graag werken, is tot mislukken gedoemd.”
Ziekteverzuim
Gezond en veilig werken is een van dé prioriteiten van IKEA, zegt Dekkers-Luyten. “Fitte medewerkers zijn gelukkig, betrokken en duurzaam inzetbaar. Wij hebben een divers personeelsbestand: mannen en vrouwen, jong en oud en verschillende achtergronden. Het doel van al deze investeringen is om het ziekteverzuim voorkomen en vooral een groeiende groep oudere werknemers te helpen om gezond hun pensioenleeftijd te bereiken bij IKEA. Circa 20 procent bestaat uit studenten met een bijbaan. Ook zij moeten nu al aandacht hebben voor hun gezondheid, ook als ze zelf het belang daarvan nog niet zo inzien. Want daar hebben zij op latere leeftijd profijt van.”
Tekst: Dorine van Kesteren
