Als een onderneming veel verschillende en meer specifieke functies telt, is het natuurlijk mogelijk al die functies te onderzoeken, beschrijven en waarderen. In de praktijk echter zullen veel functies elkaar in zekere mate overlappen omdat ze in bepaalde opzichten sterk op elkaar lijken.
Een beleidsmedewerker op afdeling A doet in principe hetzelfde soort werk als zijn collega-beleidsmedewerker op afdeling B, alleen gebeurt dat binnen een andere tak van de organisatie. En het werk van de operator afvulmachines vertoont veel overeenkomsten met dat van de operator sorteermachines.
In een generiek beschreven functiehuis wordt niet meer elke functie apart onderzocht en in een functieprofiel beschreven, maar wordt er op een abstracter niveau naar het werk gekeken. Dat kan betekenen dat beleidsmedewerkers (of operators, of logistiek medewerkers, of…) worden ingedeeld op basis van algemeen beschreven taken, aangevuld met specifieke outputniveaus.
De voornaamste reden voor bedrijven om te kiezen voor generiek? De organisatie wint zo aan flexibiliteit. Als bijvoorbeeld het functieprofiel van een operator niet noodzakelijkerwijs is gekoppeld aan een specifiek deel van het productieproces, kan hij worden ingezet in andere, verwante functies binnen het bedrijf. Dat komt de wendbaarheid van zowel de organisatie als de werknemer ten goede. Daarentegen is de behoefte aan herkenbaarheid van het werk en de verwachtingen, doorgaans reden om het werk niet al te abstract te willen omschrijven maar juist specifiek.
Behalve voor generieke of specifieke profielen, kiezen bedrijven ook wel voor het beschrijven van rollen in plaats van functies. Dit zijn veelal onderdelen van het werk waar extra nadruk op ligt, die persoonsgebonden en veelal tijdelijk van aard zijn.
Een rol maakt snelle aanpassing aan specifieke behoeften van het bedrijf mogelijk. Iemand kan bijvoorbeeld leidinggevende taken op een bepaald niveau toebedeeld krijgen, maar daarnaast ook de functie van beleidsmedewerker bekleden. Die eerste rol kan tijdelijk van aard zijn – na verloop van tijd kan iemand anders de leiding op zich nemen.
In zijn algemeenheid zien we dat generiek en specifiek, functie en rollen naast elkaar kunnen voorkomen in een organisatie. Het zijn allemaal verschillende manieren van het beschrijven van het werk en wat er van de werkenden verwacht wordt. Een specifieke score toekennen aan een generieke beschrijving of een individuele rol, is minder gebruikelijk. Het toekennen van een (ORBA-)waarde of een (ORBA-)niveau gebeurt in dergelijke gevallen door middel van vergelijkingen met een aantal referentiefuncties. Dit zijn veelal specifieke functies die op grote herkenbaarheid in het bedrijf of in een sector kunnen rekenen, en minder veranderlijk van aard zijn. Waardering met behulp van ORBA gebeurt in alle gevallen vanuit dezelfde basis: er vindt onderzoek plaats van het werk binnen de specifieke context.
