Van nieuwjaarsdag tot kerst: Nederland kent verschillende feestdagen. Op welke dagen wordt er gewerkt en wanneer zijn werknemers vrij? Bij sommige werkgevers is het ook mogelijk om feestdagen uit te ruilen. Hoe zit dat precies? Op deze pagina leest u het allemaal.
Vrije dagen in 2024: is Koningsdag een vrije dag en wordt er gewerkt met Pasen?
Algemeen erkende feestdagen zijn Nieuwjaarsdag, Eerste en Tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, Eerste en Tweede Pinksterdag, Eerste en Tweede Kerstdag. Ook Goede Vrijdag is een door de Rijksoverheid erkende feestdag, maar heeft in de praktijk steeds minder die status. Daarnaast zijn er nog twee nationale feestdagen, namelijk Koningsdag (27 april; als Koningsdag op een zondag valt, is het gebruikelijk dat de viering de daaraan voorafgaande zaterdag plaatsvindt) en Bevrijdingsdag. Deze laatste heeft evenwel een bijzondere status. Zie verder Bevrijdingsdag.
Of een medewerker vrij is op een algemeen erkende feestdag en recht heeft op behoud van z’n loon, hangt af van de arbeidsvoorwaarden die van toepassing zijn. In verreweg de meeste cao’s, arbeidsvoorwaardenregelingen en arbeidsovereenkomsten is afgesproken dat een werknemer op deze dagen vrij heeft – maar dit hoeft dus niet het geval te zijn. Er is geen wettelijk recht op vrijaf op deze dagen.
Aantal vrije feestdagen per jaar
Het daadwerkelijke aantal vrije dagen per jaar hangt natuurlijk af van de vraag hoe de feestdagen vallen.
Voor iemand die van maandag tot en met vrijdag werkt, kunnen de jaarlijkse, gangbare feestdagen maximaal acht vrije dagen opleveren: Nieuwjaarsdag, Tweede Paasdag, Koningsdag, Bevrijdingsdag, Hemelvaartsdag, Tweede Pinksterdag, Eerste en Tweede Kerstdag. Het minimum is in dit geval drie: Tweede Paasdag, Hemelvaart, Tweede Pinksterdag.Het gemiddelde aantal vrije feestdagen per jaar is gemakkelijk uit te rekenen: Eerste Paasdag en Eerste Pinksterdag vallen altijd in het weekend; Tweede Paasdag, Tweede Pinksterdag en Hemelvaartsdag vallen altijd op een doordeweekse dag, en Nieuwjaarsdag, Koningsdag, Bevrijdingsdag (eens in de vijf jaar), Eerste en Tweede Kerstdag hebben een kans van 5/7 om op een doordeweekse dag te vallen. Gemiddeld genomen zijn er dus zes doordeweekse feestdagen per jaar.
Extra compensatie voor werken op een feestdag?
Welke compensatie u uw werknemers moet geven wanneer zij werken op een in de cao of arbeidsvoorwaardenregeling aangewezen feestdag, is in die cao of de arbeidsvoorwaardenregeling geregeld. Het kan zijn dat er een toeslag van 100 procent wordt betaald, het kan zijn dat er een tijd-voor-tijdregeling geldt. Dit kan per bedrijf verschillen.
Wanneer voor uw bedrijf geen cao of arbeidsvoorwaardenregeling van toepassing is én u uw werknemers op een erkende feestdag geen vrijaf geeft, bent u niet verplicht extra compensatie te bieden.
Verlof voor niet-christelijke feestdagen
Aan werknemers die een ander dan het christelijk geloof hebben kan betaald of onbetaald verlof worden verleend voor de viering van hun religieuze feest- of gedenkdagen. De STAR heeft cao-partijen (in 1987) geadviseerd aandacht te besteden aan (on)geclausuleerd en al of niet doorbetaald verlof voor werknemers op niet-christelijke feest- en gedenkdagen.
Uitruilen feestdagen
Verscheidene werkgevers geven hun werknemers inmiddels de mogelijkheid om verlof voor een traditionele Nederlandse feestdag uit te ruilen voor een verlofdag die vanwege hun geloof of culturele achtergrond belangrijk is. Bijvoorbeeld Suikerfeest ruilen voor bijvoorbeeld Hemelvaartsdag, Tweede Pinksterdag of Goede Vrijdag (mits dat natuurlijk een betaalde feestdag is in uw cao of arbeidsvoorwaardenreglement). Dit past in de bredere trend die zich in het arbeidsvoorwaardenoverleg aftekent om feestdagen beter aan te laten sluiten bij individuele behoeften van werknemers.
