Achtergrondartikel
Langer doorwerken is een heet hangijzer in Nederland. We zijn langer gezond, leven langer en blijven langer actief op de arbeidsmarkt. Hoe kunnen werkgevers ervoor zorgen dat alle werkenden, ongeacht hun leeftijd, moeiteloos de eindstreep halen? Er is van alles mogelijk, voordat ontziemaatregelen en vroegpensioen in zicht komen.
AWVN heeft daarvoor een routekaart ontwikkeld waarin de mogelijkheden zijn weergegeven om langer doorwerken te faciliteren.* De routekaart is bedoeld als hulpmiddel, bijvoorbeeld om te gebruiken in gesprekken over collectieve arbeidsvoorwaarden of HR-beleid. De kaart focust op (formele) instrumenten waarover arbeidsvoorwaardelijke afspraken te maken zijn. Dat is niet de enige weg waarlangs werkgevers en werknemers langer doorwerken kunnen vergemakkelijken. Sterker, gedrag komt tot stand op de werkvloer. Als medewerkers wordt gevraagd wat zij nodig hebben. Als een directie een cultuuromslag omarmt en uitdraagt. En als er tussen leidinggevenden en medewerkers of binnen teams een goede, doorlopende dialoog wordt gevoerd.
De genoemde interventies zijn geen wondermiddelen, maar kunnen wel een duwtje in de juiste richting geven, zeker als de implementatie ervan goed wordt begeleid. Zelfroosteren bijvoorbeeld kán bijdragen aan een goede gezondheid, mits mensen niet opeens al hun werkuren in een kort tijdsbestek gaan plannen. Van-werk-naar-werk kán een goede oplossing zijn om mensen uit hun zware werk te halen, mits de nieuwe functie echt minder zwaar is.
De routekaart start met preventieve maatregelen: de arbeidsomstandigheden zo min mogelijk belastend maken en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers versterken. Het gaat bij dat laatste om duurzame inzetbaarheid in brede zin: niet enkel gericht op de gezondheid, maar bijvoorbeeld ook op vaardigheden, financiële fitheid en motivatie. De laatste twee categorieën zijn net zo belangrijk als het om langer doorwerken gaat, al worden die wel eens vergeten. De maatregelen komen alle werknemers ten goede en variëren van het verbeteren van de werk-privébalans, het up-to-date houden van kennis en vaardigheden en het verhogen van de motivatie tot het aanpassen van de werkplek, zodat het werk beter bijdraagt aan de gezondheid van de medewerker.
Als deze interventies onvoldoende soelaas bieden, dan zijn er voor medewerkers met bijzondere werkomstandigheden of met een laag werkvermogen extra opties. Medewerkers die onregelmatig werken en een verhoogd risico hebben op langdurig ziekteverzuim kunnen worden ontlast door roosters aan te passen of hen van onregelmatige diensten vrij te stellen. Het werk is daardoor vaak ook voor oudere medewerkers beter vol te houden.
Voor sommige medewerkers die fysiek of psychisch zwaar werk doen, kan bovenstaand pakket toch onvoldoende zijn. Ander werk binnen of buiten de organisatie vinden is dan een alternatief. Als dat niet kan, is deeltijdpensioen wellicht een optie. Veel mensen zijn zich onvoldoende bewust van hun financiële mogelijkheden om met deeltijdpensioen te gaan. Daarom is een toegankelijke financiële scan aan te bevelen.
Het kan zijn dat er na deze interventies nog medewerkers overblijven die aantoonbaar niet gezond en productief naar hun pensioenleeftijd toe kunnen werken. Het gaat dan om de groep voor wie preventieve maatregelen te laat zijn. Voor deze groep is minder werken of eerder met pensioen gaan een valide optie.
Hebt u behoefte aan advies over welke interventies het beste bij uw organisatie passen?
Neem contact op met Joyce Schaeffer, adviesteam duurzame inzetbaarheid.
Download hier de AWVN-routekaart Langer doorwerken
* De kaart is onderverdeeld naar doelen van duurzame inzetbaarheid die sociale partners in hun project Sociale Partners voor Duurzame Inzetbaarheid (SPDI) hanteren: gezond, gemotiveerd en bekwaam.
