Practice what you preach
KIO (Keten Inzichtelijk Ondernemen) is het organisatieadviesbureau van Ingrid Brons en Rik Pothuizen dat bedrijven helpt duurzaam te ondernemen door optimale samenwerking in de keten. KIO helpt bedrijven om over te stappen naar een circulaire bedrijfsvoering, waarbij alle grondstoffen zonder kwaliteitsverlies worden hergebruikt.
Ingrid: “Al doende dachten we: we zitten wel op de stoel van de adviseur, maar hoe leuk zou het niet zijn als we zelf een product hebben dat voldoet aan onze principes van ‘maatschappelijk’ en ‘circulair’? ‘Practice what you preach!’
Tijdens een brainstormsessie bij een klant kwamen wij op het idee om kinderfietsen te gaan recyclen. Wij wilden dit laten uitvoeren door mensen die nauwelijks toegang hebben tot de arbeidsmarkt. Kinderen wil je aan onderwijs helpen, waarom niet een volwassene aan een startkwalificatie helpen?” Zodoende ontstond eind 2014 het idee van de RGB: de Recycled Green Bike. De kleuren rood, groen en blauw maken samen wit licht: alle fietsen zijn daarom in deze kleuren en hebben een wit licht.
De kinderfietsen worden van volledig gerecyclede materialen gemaakt en in elkaar gezet bij SW-bedrijf Pantar in Amsterdam. Hieraan werken drie vaste krachten, een erkende fietsenmaker en een flexibele schil van mensen die leren voor een startkwalificatie. Het project is voorjaar 2015 van start gegaan en de komende maanden zal Pantar 200 kinderfietsen voor KIO opknappen.
Het ontwikkelen en laten maken van de RGB voegt op twee manieren waarde toe voor KIO: het is een marketingtool voor het bedrijf en het helpt inhoudelijk bij de advisering. Ingrid: “Wij hebben dezelfde cirkel rondgemaakt, niet als adviseur maar als eigenaar van een bedrijf. Dat geeft een andere beleving. Het maakt ons overtuigender: als we een klant vertellen hoe ze de zaken het beste kunnen aanpakken, begrijpen we veel beter tegen welke belemmeringen en onzekerheden ze aanlopen. Dat maakt het een heel nuttige ervaring voor onszelf.”
De RGB krijgt veel aandacht in de media, waardoor de naamsbekendheid van de RGB én van KIO groeit. De bestellingen beginnen binnen te stromen en KIO verkoopt de RGB in steeds meer winkels (o.a. bij Loods 5). Ingrid: “De basisinvesteringen die we hebben moeten doen, hebben we er naar verwachting over een jaar al uit!”
De randvoorwaarde voor een soortgelijk traject is volgens Ingrid de intrinsieke motivatie en bereidheid om erin te investeren. “Dit is niet zomaar een leuk dingetje in je maatschappelijke paragraaf in het jaarverslag, je moet er echt voor kiezen. Vooral in het begin verbaas je je er wel eens over hoeveel tijd en precisie het kost om dingen geregeld te krijgen.”
Alles uit handen
KIO heeft via een detacheringsconstructie drie functies gecreëerd. Werknemers van werk-leerbedrijf Pantar in Amsterdam zetten de RGB-fietsen in elkaar. Hier werken mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking en mensen met een verleden van verslaving en/of detentie. Binnen Pantar is een speciale fietsenafdeling ingericht, waar zo’n 30 mensen werkzaam zijn die voor een startkwalificatie leren.
Naast KIO zijn er ook andersoortige opdrachtgevers die hun fietsen bij Pantar laten maken. Pantar neemt alle productieprocessen uit handen en zorgt voor voldoende personeel en begeleiding. Ingrid: “Het was voor ons een belangrijke factor dat zij al veel met fietsen werken en een complete werkplaats en gediplomeerde procesbegeleiders hebben. Vooral dat laatste nam ons een hele hoop zorgen uit handen. Door hun kennis en kunde was de keuze voor ons gemakkelijk gemaakt om zaken te doen met Pantar.”
Bij aanvang hebben KIO en Pantar een contract opgesteld met de kosten, levertijden en aantallen. De taken voor de werknemers zijn het demonteren en monteren van kinderfietsen zodat ze weer voor nieuw door kunnen gaan. Ook spuiten zij de fietsen over. Alle taken moeten op papier aangeleverd worden: wat moet er vervangen worden, welke kleur moet waar en wat is de uiterste levertijd. Er zijn veel bestellingen met specifieke wensen, duidelijke communicatie is belangrijk om fouten te voorkomen. KIO levert deze informatie aan in de vorm van afvinklijsten, die de fietsenmakers en Ingrid nog een keer controleren. Ingrid over de samenwerking: “We zijn heel enthousiast ontvangen door Pantar en zaten heel makkelijk met hen op één lijn.”
Borging en kwaliteit
Ingrid heeft er bewust voor gekozen om in de beginperiode relatief veel bij het productieproces aanwezig te zijn, zodat zij de kwaliteit van de fietsen kan controleren.
Ingrid: “Ik wil altijd een finale check, om zeker te zijn van de kwaliteit. Ik heb een hoge maatstaf: we laten mensen betalen voor een fiets, dus die moet van goede kwaliteit zijn.” Bij de eerste oplevering zaten een paar fietsen die beschadigd waren, die hebben we teruggestuurd naar Pantar.” Vanaf dat moment heeft Ingrid besloten om altijd een finale check te doen op de werkplaats. Als Ingrid bij de finale check nog iets aan te merken heeft, passen ze op dat moment nog dingen aan. Ingrid: “We zitten er echt bovenop. Ik zat er in de beginperiode minimaal één dag per week om af te stemmen en instructies te geven. Ik geef de werknemers niet direct orders, dat loopt via het normale proces met de leidinggevende. Het is verwarrend voor de werknemers als ik direct afspraken met hen maak, dan lopen er teveel verschillende lijnen.”
Doordat Ingrid er zelf regelmatig is, zijn de Pantar-werknemers ook erg betrokken bij het eindproduct. Als Ingrid Panter bezoekt, spreekt zij eerst de lopende zaken door met de teamleider. Vervolgens loopt zij de werkplaats rond om te kijken hoe de werknemers bezig zijn. Ingrid: “Het is belangrijk om een goede band op te bouwen met de mensen, als ze zich gewaardeerd en gerespecteerd voelen, willen ze een stapje harder lopen. Mensen stralen helemaal als je ze waardering geeft. Ze voelen zich trots dat zij ons eindproduct gemaakt hebben.”
Ingrid had van te voren niet verwacht dat het zoveel tijd zou kosten, maar heeft er vertrouwen in dat de RGB na de beginfase minder van haar tijd zal vragen. Ingrid: “Ik ben heel trots op het product wat wij maken met deze mensen. Ik geloof er heilig in en dat straalt van mijn gezicht af!”
Gepubliceerd 2015/2016
