Nieuwsbericht
Het kabinet heeft besloten dat derdelanders met tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne tot 4 september 2023 onder de Europese richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) blijven vallen. De periode is daarmee met een half jaar verlengd.
Derdelanders die na afloop van de tijdelijke bescherming in Nederland willen blijven, moeten vervolgens de asielprocedure doorlopen. De IND informeert derdelanders binnenkort over hun status en het vervolg. Zij krijgen het verzoek om een ′O-document′ (voluit: ontheemdendocument) aan te vragen. Hiermee kunnen ze ook na 4 maart 2023 aantonen recht te hebben op tijdelijke bescherming.
In Nederland staan sinds het uitbreken van de oorlog met Rusland ongeveer 80.000 ontheemden ingeschreven in de bevolkingsadministratie. Meer dan de helft daarvan is inmiddels werkzaam in Nederland.
De status van de ontheemden is gebaseerd op de Europese richtlijn tijdelijke bescherming Oekraïners. Onder deze richtlijn worden onderdanen van Oekraïne geschaard, evenals niet-Oekraïense onderdanen met een verblijfsstatus in Oekraïne en niet-Oekraïense onderdanen met een tijdelijke status in Oekraïne. Het is aan de lidstaten voorbehouden hoe ruim ze de status willen toepassen. Let wel: de desbetreffende personen zijn geen vluchtelingen, maar ontheemden. Dat betekent dat ze, anders dan vluchtelingen, op basis van de richtlijn recht hebben op opvang, medische zorg, werk en onderwijs. De werkingsduur van de richtlijn is inmiddels verlengd tot 4 maart 2024.
Dit geldt echter niet voor alle categorieën. Voor personen die actief zijn op de Nederlandse arbeidsmarkt en voor hun werkgevers is het van belang goed nota te nemen van de gevolgen. Het kan namelijk zo zijn, dat ontheemde werknemers die men tot dusverre in dienst had, niet meer mogen werken vanaf 4 maart 2023.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid onderscheidt drie groepen.
• Tot 4 maart 2024 kunnen ontheemden met de Oekraïense nationaliteit die onder de richtlijn vallen, blijven werken met de sticker of het pasje dat ze al hebben en een verlengingsbrief van de IND.
Tussen 27 januari en 25 februari 2023 krijgen deze mensen een brief van de IND waarin wordt uitgelegd dat het verblijfsdocument is verlengd. Deze verlengingsbrief is vanaf 4 maart 2023 geldig in combinatie met de stickers of het pasje. Met deze documenten kunnen zij aantonen dat zij onder de richtlijn vallen.
• Vluchtelingen uit Oekraïne die niet de Oekraïense nationaliteit hebben maar na 4 maart 2023 nog onder de Richtlijn vallen omdat zij bijvoorbeeld een verblijfsstatus hebben in Oekraïne of familielid zijn van een Oekraïner, moeten wel een nieuw O-document hebben vanaf 4 maart 2023. De IND stuurt deze mensen in februari 2023 een Engelstalige brief hoe zij het O-document kunnen ophalen.
• Vluchtelingen uit Oekraïne met een tijdelijke verblijfsvergunning in de Oekraïne (voor bijvoorbeeld werk of studie; de zogenaamde “derdelanders”) en dus niet de Oekraïense nationaliteit hebben, vallen niet meer onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming vanaf 4 maart 2023. Als deze mensen de asielprocedure in Nederland verder willen doorlopen, gelden vanaf 4 maart 2023 de regels voor asielzoekers voor toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt. Als deze mensen langer dan zes maanden in de asielprocedure zitten, geldig vanaf het moment dat ze zich hebben gemeld bij een gemeente in Nederland, mogen zij (vanaf 4 maart 2023) 24 weken werken in een periode van 52 weken. De werkgever moet eerst een tewerkstellingsvergunning bij het UWV aanvragen.
Meer informatie op de site van het ministerie van SZW. Daar staat ook opgenomen met welke documenten iemand als ontheemde wordt beschouwd en dus mag (blijven) werken.
Commentaar AWVN
Met name voor de categorie personen met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne is extra aandacht geboden. Geoordeeld wordt dat deze groep naar hun eigen oorspronkelijke land van verblijf kunnen terugkeren, omdat dit niet Oekraïne zelf is, maar een ander veilig land betreft. Hun status wordt derhalve gewijzigd van ontheemde naar vluchteling. Vluchtelingen kennen in Nederland een andere status, met minder bevoegdheden tot vrij werken.
Voor werkgevers is het van belang na te gaan tot welke groep hun Oekraïense ontheemden behoren. Beschikken ze namelijk niet meer over de juiste papieren, dan kan dat boetes opleveren. Ook zou geoordeeld kunnen worden dat sprake is van illegale arbeid, waardoor de boetes nog hoger kunnen uitvallen.
Voor vragen kunt u contact opnemen met Ruud Blaakman, telefoonnummer 06-22642739, mail: blaakman@awvn.nl of Armand Lahaije, telefoonnummer 06 2393 1089 mail: a.lahaije@awvn.nl.
