Begin mei hebben we onze leden geïnformeerd over mogelijke oplossingen voor het thuiswerken door grensarbeiders. Zo kunnen lidstaten op verzoek van werkgever en werknemer een artikel 16-overeenkomst afsluiten op basis van de Europese sociale zekerheidsverordening. Het moet gaan om grensarbeid en thuiswerken voor minder dan 50% in het woonland van de grensarbeider. Lees het bericht hier.
In principe gaat de SVB uit van een beperkte definitie van een telewerkende grensarbeider. Dat betekent dat niet iedereen van de regeling gebruik kan maken. Het is dus van belang om de aanvraag van een artikel 16 overeenkomst voor telewerken bij grensarbeid in goed overleg met de werknemer te verzorgen. Op basis van deze overeenkomst kan de SVB een A1-verklaring afgeven. Daarmee wordt de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving voortgezet, ondanks dat de grensarbeider net iets minder dan 50% thuiswerkt in het eigen woonland.
In dit bericht gaan we verder in op de voorwaarden en de aanvraagprocedure. Aan de hand van voorbeelden wordt aangegeven wat de mogelijkheden zijn. Ook wordt stilgestaan bij eventuele terugwerkende kracht en nieuwe situaties.
De grensarbeiders wonen in België of Duitsland en zijn in dienst van de in Nederland gevestigde werkgever. Ze hebben een arbeidsovereenkomst naar Nederlands recht met de Nederlandse werkgever. Ook werken ze nagenoeg volledig in Nederland en zijn ze er sociaal verzekerd. Verder worden op hun salarissen premies ingehouden en afgedragen voor de Nederlandse sociale verzekeringen. Door de corona wordt er veel thuisgewerkt, waardoor de sociale zekerheid dreigt te verspringen naar het woonland België of Duitsland. Door Europese maatregelen wordt dit echter tot 1 juli 2023 voorkomen. De coronaperiode wordt er als het ware tussenuitgeknipt tot die datum.
Vanaf 1 juli 2023 kunnen de werkgever en werknemer gezamenlijk een verzoek indienen bij de Sociale Verzekeringsbank in Amstelveen om de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving voort te zetten bij grensarbeid, wanneer sprake is van telewerken. Dit kan voor het thuiswerken wanneer minder dan 50 % in het woonland wordt gewerkt.
In de tekst van de administratieve commissie wordt een definitie gegeven van ‘grensoverschrijdend telewerken’. Dit is een activiteit die uitgevoerd kan worden vanaf elke locatie en vanaf de vestigingsplaats of locaties van de werkgever en die:
Het telewerken is volstrekt locatie onafhankelijk op voorwaarde dat er sprake moet zijn van een IT-link, een digitale verbinding, met de werkgever. Dit telewerken onderscheid zich van alle andere activiteiten die vereisen dat de werkzaamheden op een bepaalde plaats worden uitgevoerd.
Er wordt dus een duidelijk onderscheid gemaakt tussen werkzaamheden die met de handen moeten worden gedaan en telewerk. Dit wordt ook wel een onderscheid tussen ‘blue collar’ en ‘white collar’ genoemd. De definitie moet heel strikt geïnterpreteerd worden. Het moet gaan om echte grensarbeid. Eigenlijk betreft dit de situaties voorafgaande aan de coronaperiode.
1. Een werkneemster neemt vier maanden vakantie en werkt daarbij vanuit haar hotels op maandag, woensdag en vrijdag. Dit is geen grensarbeid, maar betreft werken in twee lidstaten.
2. Een werkneemster woont in Nederland en werkt voor een Nederlandse werkgever. Zij heeft 5 weken vakantie, waarvan ze 3 weken vanuit haar vakantiehuis in Spanje werkt. Dit is geen grensarbeid, maar betreft detachering.
3. Werkzaamheden voor meerdere werkgevers gevestigd in meerdere lidstaten.
4. Werkzaamheden als zelfstandige in meerdere lidstaten.
5. Werkzaamheden als werknemer en zelfstandige in meerdere lidstaten.
Een verzoek voor toepassing van een artikel 16 overeenkomst wordt ingediend bij de bevoegde staat of het orgaan waarvan de sociale verzekeringswetgeving van toepassing is, of is gewenst. In Nederland is dat de SVB. Wanneer deze van mening is dat voldaan wordt aan de uitgangspunten van de Administratieve Commissie geeft de SVB een A1 verklaring af waarmee de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving van toepassing wordt/blijft.
Aanvragen kunnen vanaf 1 juli 2023 worden ingediend. Een A1 wordt voor 3 jaar afgegeven. Daarna kan weer een nieuwe A1 voor deze periode worden afgegeven. De SVB gaat werken met een speciale procedure voor de aanvragen. Via een digitaal portaal kunt u het aanvraagformulier downloaden waarmee de SVB de voorwaarden toetst.
N.B.: Er wordt dus geen contact opgenomen met de buitenlandse instantie voor het afsluiten van een reguliere artikel 16 overeenkomst. Het betreft enkel een eenzijdige vaststelling door de SVB.
Een verzoek moet gedaan worden binnen een periode van 12 maanden, vanaf 1 juli 2023, tot uiterlijk 30 juni 2024. Er kan geen verzoek worden gedaan voor situaties voorafgaand aan 1 juli 2023. Voor nieuwe gevallen moet een verzoek binnen 3 maanden na de startdatum van de werkzaamheden worden gedaan. In beide situaties geldt dat doorlopend premies voor de sociale zekerheid in Nederland moeten zijn betaald.
Let op: Wanneer voor grensarbeiders geen verzoek om toepassing van een artikel 16 verklaring wordt gedaan gelden de reguliere regels van de sociale zekerheidsverordening, hetgeen ertoe kan leiden dat bij 25% of meer werken in het woonland de sociale verzekeringswetgeving wijzigt. Het is dus zaak bij grensarbeid altijd een A1 aan te vragen!
De werkgever en de werknemer moeten het grensoverschrijdend telewerken met elkaar hebben afgesproken. Een verzoek om een artikel 16 overeenkomst moet met wederzijdse instemming worden gedaan. Geadviseerd wordt een addendum bij de arbeidsovereenkomst op te nemen waarin de afspraken zijn opgenomen.
Bekijk voor meer informatie ook de beslisnota en de kaderovereenkomst van de SVB.
