Als werkgever moet u op grond van de Arbeidsomstandighedenwet (wettekst) via gericht beleid zogeheten psychosociale arbeidsbelasting (PSA) tegengaan – een verzamelterm voor allerlei vormen van ongewenst gedrag zoals seksuele intimidatie, pesten en agressie. Ook werkdruk valt onder PSA. U moet aan al deze factoren die stress kunnen veroorzaken, aandacht besteden in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
Recente nieuwsberichten
Vijf aanbevelingen
Wat kunnen werkgevers leren van het rapport-Van Rijn?
Mariette Hamer presenteert eerste versie
Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag: handreiking
Verplichte vertrouwenspersoon stap dichterbij
Ledenonderzoek
Werkgevers: mentale gezondheid werknemers verbeteren
Actieplan tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag
Ongewenst gedrag op het werk: tips voor een gedragscode
Blijf alert op seksueel grensoverschrijdend gedrag
Drie dingen die je kunt doen om burn-outs te voorkomen
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en Zelfinspectietool
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is in artikel 1 van de Arbowet gedefinieerd, en omvat werkgerelateerde factoren die stress (en daaruit voortvloeiende psychische, sociale en lichamelijke klachten) kunnen veroorzaken: seksuele intimidatie, pesten, discriminatie, agressie en werkdruk.
De Zelfinspectietool werkdruk en ongewenst gedrag van de Arbeidsinspectie gaat in op deze factoren. Na gebruik van de tool beschikt u over een lijst met actiepunten en achtergrondinformatie.
Met de Zelfinspectietool kijkt u als werkgever naar de eigen organisatie zoals een inspecteur dat doet. Zo kunt u makkelijk zelf checken of u voldoet aan de regels om PSA te voorkomen.
Seksuele intimidatie
Seksueel grensoverschrijdend gedrag, ofwel seksuele intimidatie, omvat elke vorm van seksuele toenadering in de werkomgeving die als ongewenst wordt ervaren. Deze seksuele toenadering kan zich openbaren door verbaal, non-verbaal en/of fysiek gedrag. Denk bijvoorbeeld aan seksueel getinte opmerkingen en grappen, maar ook aan het tonen van seksueel getinte gebaren dan wel gezichtsuitdrukkingen, evenals elke vorm van ongewenst direct lichamelijk contact. Het is kortom een heel breed begrip.
Seksuele intimidatie kan plaatsvinden tussen collega’s onderling en tussen werknemers en leidinggevende. Hoewel het voor kan komen binnen iedere organisatie, blijkt uit onderzoek dat de kans op seksueel grensoverschrijdend gedrag groter is binnen (sterk) hiërarchische organisaties en organisaties waar een machocultuur of juist een losse omgangscultuur heerst.
Sanctiebeleid
Werkgevers doen er goed aan om sanctiebeleid te hebben, waarin duidelijk is omschreven wat wel of niet acceptabel is en welke maatregelen worden getroffen als iemand over de schreef gaat. Maar te strikt sanctiebeleid kan nadelen hebben! Lees er meer over in deze blog arbeidsrecht
Vertrouwenspersoon aanstellen?
Pesten, discriminatie, agressie…. Er zijn verscheidende vormen van PSA waartegen u uw medewerkers moet beschermen.
De wet verplicht nog niet expliciet tot het aanstellen van een interne of externe vertrouwenspersoon. Maar het is natuurlijk wel belangrijk om daarover te beschikken – een relatief laagdrempelige manier voor werknemers om allerlei vormen van ongewenst gedrag aan de kaak te stellen. Bovendien: als u een vertrouwenspersoon heeft aangesteld, dan zal de Arbeidsinspectie dat zien als een belangrijke indicatie dat u PSA-beleid serieus neemt.
Overigens heeft de Tweede Kamer (zie nieuwsbericht 23 mei 2023) inmiddels een initiatiefwetsvoorstel van Kamerlid Maatoug aangenomen dat werkgevers verplicht om een vertrouwenspersoon aan te wijzen.
Meer informatie over het aanstellen van een vertrouwenspersoon vindt u in het webpaper over ongewenst gedrag op de werkvloer.
Tools voor het ontwikkelen van beleid op een rijtje
Geen PSA-probleem, maar wel ongewenst gedrag: alcohol en drugs op het werk!
Meer over ADM-beleid Op die pagina vindt u ook de Handreiking Alcohol-, drugs en medicijnbeleid van het Trimbos Instituut.
Werknemers die werken onder invloed van alcohol of drugs (maar ook bepaalde medicijnen) vormen een veiligheidsrisico voor zichzelf, hun collega’s en hun omgeving. Deze problematiek valt weliswaar niet onder de noemer psychosociale arbeidsbelasting die de Arbowet hanteert, maar ook dergelijk gedrag hoort niet thuis op de werkvloer. Bovendien: bij gericht arbobeleid voor een veilige en gezonde werkomgeving, horen óók afspraken met de Ondernemingsraad over het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen óp het werk – zogeheten ADM-beleid.
Blogs arbeidsrecht op deze site hierover:
• Verslaving op de werkvloer
• Rechtsgeldig ontslag op staande voet na positieve drugstest
• Alcohol op het werk: verwijtbaar op ernstig verwijtbaar?
Hulp nodig bij het opstellen van beleid tegen seksuele intimidatie, discriminatie, pesten en agressie? Vragen over ADM-beleid of het opstellen of toepassen van sanctiebeleid?
De advocaten van AWVN staan voor u klaar.
Een stap verder: overweegt u een arbeidsrechtelijke sanctie naar aanleiding van grensoverschrijdend gedrag? Dan is wel zo verstandig de advocaten van AWVN in te schakelen.
De meest zware sanctie is ontslag op staande voet. Hieraan stelt de wet echter hoge eisen; het is dan ook een maatregel die u beslist niet lichtzinnig moet nemen! Het is in voorkomende gevallen dan ook ten zeerste aan te bevelen eerst in overleg te treden met de advocaten van AWVN.
En let ook op dit: alcohol- en drugstesten staan op zeer gespannen voet met de privacywetgeving, maar in enkele gevallen biedt de wetgeving met betrekking tot goed werkgeverschap en goed werknemerschap werkgevers mogelijk enige mogelijkheden. Dus ook hier is het advies: neem contact op met AWVN-advocaten.
AWVN-advocaten en andere AWVN-experts op dit gebied
