ADM-beleid

Werknemers die werken onder invloed van alcohol of drugs (maar ook medicijngebruik) vormen een veiligheidsrisico voor zichzelf, hun collega’s en hun omgeving.

Dergelijk gedrag hoort niet thuis op de werkvloer. De werkgever moet op grond van de Arbeidsomstandighedenwet (wettekst) via gericht arbobeleid zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Daar horen ook afspraken met de Ondernemingsraad bij over het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen (ADM-beleid). De OR heeft daarbij instemmingsrecht. De werknemer is op zijn beurt verplicht om, met inachtneming van de instructies van de werkgever, te zorgen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en die van de andere betrokken personen.

Cijfers
Van de werkenden drinkt 15,5% riskant. Dit betekent dat ongeveer 16 op de 100 werkenden zodanig drinken dat er problemen worden ervaren door het drinkgedrag, bijvoorbeeld verplichtingen niet na kunnen komen, spijt hebben van het alcoholgebruik of van anderen het advies krijgen om minder te drinken.
Werkenden verzuimen per jaar bijna 5,5 miljoen dagen als gevolg van alcoholgebruik in hun werkzaamheden of andere bezigheden.
Werkenden die ADHD-medicatie, cannabis of lachgas gebruiken, werken gemiddeld minder uren per week dan werkenden die deze middelen niet gebruiken. Werknemers die wegens drugsgebruik verzuimen, doen dat gemiddeld 3 dagen per jaar.

Meer cijfers plus infograhics in Alcohol, drugs, medicijnen en werk (uitgave Trimbos/SZW, december 2020; cijfers uit 2018).

In het ADM-beleid beschrijft u hoe u binnen uw organisatie omgaat met alcohol-, drugs- en medicijngebruik in relatie tot het werk en welke afspraken er gemaakt zijn over het omgaan met problematisch middelengebruik en verslaving. Het beleid is vooral gericht op veilig en gezond werken in een open sfeer, waarin problemen op dit gebied bespreekbaar zijn en waarin kennis over het effect van middelengebruik op de werkvloer beschikbaar is. Daarnaast richt het beleid zich op het bieden van begeleiding en zorg aan mensen die kampen met problematisch middelengebruik of een verslaving.

Alcohol- en drugstesten in relatie tot privacy

Werkgevers vragen geregeld aandacht voor de problemen van met name alcohol en drugs op de werkvloer, en in het verlengde daarvan om alcohol- en drugstesten mogelijk te maken zodat zij hun ADM-beleid effectief vorm kunnen geven.
Alcohol- en drugstesten staan evenwel op gespannen voet met de privacywetgeving. Persoonsgegevens verkregen uit het afnemen van alcohol- en drugstesten zijn bijzondere gezondheidsgegevens in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Het verwerken van dit soort gegevens is in beginsel niet toegestaan.
Het tijdens werktijd controleren op het gebruik van alcohol en drugs is op grond van de AVG alleen toegestaan als daar een wettelijke grondslag voor is, het noodzakelijk is en daarnaast passende maatregelen getroffen worden om de inbreuk op de privacy en grondrechten van de werknemer te minimaliseren.
Tot op heden ontbreekt vaak de wettelijk grondslag voor ADM-controle. De wetgeving met betrekking tot goed werkgeverschap en goed werknemerschap biedt een werkgever wel enige mogelijkheden. Contractueel kan het gebruik en de beschikbaarheid van alcohol en drugs worden verboden of beperkt. Op grond van deze wetgeving kan de werkgever ook maatregelen nemen tegen werknemers die onder invloed van alcohol en drugs verkeren.

AWVN-advocaten kan u helpen bij het opstellen dan wel aanpassen van uw ADM-beleid.

AWVN-advocaten

Voorgenomen beleid overheid op ADM-gebied: een omslag

Het moet in de toekomst voor bedrijven mogelijk worden om werknemers te laten testen op het gebruik van alcohol en drugs. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 10 mei 2022 in een brief aangekondigd dat de Arbeidsomstandighedenwet zal worden aangepast om het testen mogelijk te maken. Op dit moment is testen slechts in een beperkt aantal sectoren mogelijk zoals lucht- en verkeersvaart en de spoorwegen.
Door de wetswijziging krijgen eerst bedrijven die onder het Besluit risico’s zware ongevallen vallen (Brzo-bedrijven) deze testmogelijkheden. Het gaat hierbij om ongeveer 400 bedrijven waar voor specifieke functies straks moet kunnen worden getest.

Handreiking Alcohol-, drugs- en medicijnbeleid (ADM-beleid)
Ten behoeve van het versterken van ADM-beleid in organisaties, heeft het Trimbos Instituut in opdracht van het ministerie van SZW december 2020 Handreiking Alcohol-, drugs en medicijnbeleid gepubliceerd.
Deze ondersteunt u bij het opstellen van beleid over alcohol-, drugs- en medicijngebruik (ADM-beleid) binnen uw organisatie. Met ADM-beleid creëert u een basis voor een gezond en veilig werkklimaat, waarin het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen beter bespreekbaar wordt. U legt in dit beleid vast hoe u medewerkers informeert over de risico’s van middelengebruik in relatie tot werk, waar ze terecht kunnen voor meer informatie en hoe u bij eventuele problemen ondersteunt en samen met hen naar oplossingen zoekt. De handreiking gaat ook nader in op de wettelijke kaders van ADM-beleid.
ADM-beleid (handreiking)

Format Alcohol-, drugs- en medicijnbeleid (ADM-beleid) hoort bij deze handreiking. Dit format kunt u gebruiken om het gesprek binnen uw bedrijf aan te gaan en afspraken met de OR vast te leggen over het omgaan met alcohol, drugs en medicijnen in relatie tot het werk.
ADM-beleid (format)