Van de kantonrechter in Alkmaar kwam vorige week de eerste beschikking over de cumulatiegrond die de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) per 1 januari 2020 heeft ingevoerd. Het verzoek van de werkgever om de arbeidsovereenkomst te ontbinden, werd afgewezen.
De werknemer had al aantekeningen in zijn dossier over o.a. de (agressieve) wijze van communiceren en zijn gedrag en houding op de werkvloer. In 2018 kreeg hij een officiële schriftelijke waarschuwing wegens ongeoorloofde afwezigheid tijdens een nachtdienst. Begin 2019 overwoog Crown Verpakking, de werkgever, Hoffmann Bedrijfsrecherche in te schakelen omdat het vermoeden bestond dat de werknemer sabotage pleegde – maar verder dan een offerte kwam het niet. In de loop van 2019 deden zich meerdere incidenten voor, waarbij er onder meer sprake was van agressief en dreigend gedrag en sabotage op de productielijn. Eind oktober werd de werknemer zelfs geschorst. Op 15 januari 2020 diende de werkgever een ontbindingsverzoek in.
In dit weblog informeren de advocaten en juristen van AWVN u geregeld over actuele arbeidsrechtelijke ontwikkelingen.
Crown verzoekt de arbeidsovereenkomst met de werknemer te ontbinden, primair vanwege – kort gezegd – verwijtbaar handelen (de e-grond). Als ontbinding op die grond niet wordt toegewezen, verzoekt het bedrijf om ontbinding wegens disfunctioneren (de d-grond), een verstoorde arbeidsverhouding (de g-grond) of een combinatie van omstandigheden die zodanig zijn dat van Crown redelijkerwijs niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren (de i-grond). Crown verzoekt daarbij te bepalen dat werknemer geen recht heeft op een transitievergoeding en geen rekening te houden met de wettelijke opzegtermijn.
Werknemer voert gemotiveerd verweer en heeft voor alle feiten waar het verzoek van Crown op gebaseerd is een verklaring. Hij betwist ook dat sprake is van disfunctioneren. Hij is nimmer deugdelijk op zijn functioneren aangesproken en er is geen verbeterplan opgesteld of anderszins werk gemaakt van verbetering. Terugkeer naar de werkplek is volgens werknemer nog steeds mogelijk, onder meer omdat hij nog steeds veelvuldig contact met collega’s heeft.
De beoordeling van de enkelvoudige gronden
De kantonrechter gaat eerst op de enkelvoudige gronden in. De gemotiveerde betwisting door werknemer van de feiten – sabotage – die verwijtbaar handelen zouden moeten opleveren, vindt de kantonrechter plausibel. Ook disfunctioneren haalt het niet: voor zover daarvan wel sprake zou zijn – is werknemer niet in kennis gesteld van ongeschiktheid voor zijn functie en is vervolgens geen sprake geweest van enig verbetertraject. Dit betekent dat van een voldragen d-grond geen sprake kan zijn. De kantonrechter ziet ook geen aanleiding om te oordelen dat sprake is van een zodanig verstoorde arbeidsverhouding dat van Crown redelijkerwijs niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.
‘Wat de uitspraak ook was geweest, een eerste uitspraak over een nieuwe ontslaggrond is eigenlijk altijd opmerkelijk, ook deze dus’
Oordeel aangevoerde cumulatiegrond
De kantonrechter overweegt dat met deze zogenoemde cumulatiegrond wordt beoogd het ontslagstelsel te verruimen, zonder te breken met het huidige stelsel van gesloten ontslaggronden. De cumulatiegrond is bedoeld voor die gevallen waarin voortzetting van het dienstverband in redelijkheid niet meer van de werkgever gevergd kan worden, waarbij de werkgever dat niet kan baseren op omstandigheden uit één enkelvoudige ontslaggrond, maar dit wel kan motiveren en onderbouwen met omstandigheden uit meerdere ontslaggronden samen. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om verwijtbaar handelen van de werknemer gecombineerd met onvoldoende functioneren en/of een verstoorde arbeidsverhouding. Naar het oordeel van de kantonrechter is ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens de cumulatiegrond niet gerechtvaardigd. Daartoe overweegt hij het volgende.
‘De cumulatiegrond (de i-grond) is per 1 januari 2020 toegevoegd als ontslaggrond. Op grond van het overgangsrecht is de i-grond van toepassing, nu het verzoek waarmee deze procedure is ingeleid is ontvangen na 1 januari 2020. Crown heeft echter nagelaten deze ontslaggrond afzonderlijk toe te lichten en het is niet aan de kantonrechter om – wanneer iedere toelichting ontbreekt – de omstandigheden die zijn aangevoerd in het kader van de afzonderlijke ontslaggronden in het kader van de i-grond te verzamelen en zelfstandig te beoordelen of dat voldoende is voor een voldragen i-grond. Daar komt nog bij dat de kantonrechter hierboven heeft geoordeeld dat geen van de aan het verzoek ten grondslag gelegde afzonderlijke ontslaggronden voldragen is. Van een bijna voldragen ontslaggrond is evenmin sprake. Om die reden is er dan ook geen grond voor het oordeel dat niet meer van Crown kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst voort te zetten. De conclusie is dat de kantonrechter het verzoek van Crown zal afwijzen en dat de arbeidsovereenkomst dus niet zal worden ontbonden.”
Opmerkelijke uitspraak?
Wat de uitspraak ook was geweest, een eerste uitspraak over een nieuwe ontslaggrond is eigenlijk altijd opmerkelijk, ook deze dus.
Deze kantonrechter is van mening dat de werkgever afzonderlijk moet motiveren waarom er sprake is van zodanige omstandigheden dat van hem niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. Alleen maar aanvoeren dat als de afzonderlijk aangevoerde ontslaggronden niet tot ontbinding kunnen leiden er gecumuleerd moet worden, is dus niet voldoende.
Enigszins begrijpelijk, al vind ik hem wat haaks staan op wat er in de Memorie van Toelichting wordt gezegd over de lijdelijkheid van de rechter t.a.v. de cumulatiegrond: “Het is aan de rechter om te beoordelen of, gelet op de omstandigheden van het geval, ambtshalve toepassing van de i-grond aan de orde zou kunnen zijn.” De rechter kan dus wel degelijk op grond van de cumulatiegrond ontbinden, ook als dat niet is verzocht.
Afwijzen met als reden dat de cumulatiegrond onvoldoende is onderbouwd, was m.i., gelet op de wetsgeschiedenis, niet nodig geweest. Het was volgens mij zuiverder geweest als de kantonrechter had overwogen dat de aangevoerde omstandigheden geen redelijke grond opleveren.
Nog minder begrijp ik de overweging van de kantonrechter “Daar komt nog bij dat de kantonrechter hierboven heeft geoordeeld dat geen van de aan het verzoek ten grondslag gelegde afzonderlijke ontslaggronden voldragen is. Van een bijna voldragen ontslaggrond is evenmin sprake. Om die reden is er dan ook geen grond voor het oordeel dat niet meer van Crown kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst voort te zetten.” Bij de cumulatiegrond gaat het nu juist om onvoldragen afzonderlijke ontslaggronden, waarbij tijdens de parlementaire behandeling ook niet gesteld is dat deze dan wel bijna voldragen moeten zijn.
Of de werkgever van de uitspraak in hoger beroep gaat is nog niet bekend. Wachten is nu op de volgende uitspraak over de cumulatiegrond.
Tekst Marco Veenstra, 26 februari 2020
