Als een werkgever een arbeidsovereenkomst onmiddellijk wil beëindigen omdat een werknemer over de schreef is gegaan, kan hij een ontslag op staande voet geven.
Dit is de zwaarste denkbare sanctie. De werknemer heeft namelijk per direct geen baan en inkomen meer én heeft ook geen recht op een uitkering. Er hoeft geen opzegtermijn in acht te worden genomen en de ‘tijdens’ opzegverboden gelden evenmin. Er gelden daarom zware eisen voor dit type ontslag.
Overweegt u ontslag op staande voet te geven, raadpleeg dan altijd één van de AWVN-advocaten. Zij denken graag met u mee en helpen u de juiste stappen te zetten.
Waaraan moet ontslag op staande voet precies voldoen?
1 Er is een dringende reden voor ontslag.
2 Het ontslag wordt ‘onverwijld’ gegeven.
3 De dringende reden deelt de werkgever onverwijld mee aan de werknemer.
4 De werkgever bevestigt het ontslag aan de werknemer.
Dringende reden
Er moet sprake zijn van een situatie die zo ernstig is dat de arbeidsovereenkomst niet langer in stand kan blijven. De werkgever moet alle feiten en omstandigheden afwegen, zoals de duur van het dienstverband, het functioneren door de jaren heen, de aard en ernst van de gedraging en de (privé)gevolgen voor de werknemer. De werkgever doet er dan ook goed aan voor het geven van ontslag hoor en wederhoor toe te passen. De werknemer kan dan een toelichting geven op de situatie en zijn gedrag. De wet noemt een aantal voorbeelden van dringende redenen zoals dronkenschap op het werk, bedreiging, grove belediging of diefstal. Soms is een enkele reden genoeg, soms kan het ook zijn dat er een lange aanloop is en er op enig moment sprake is van een spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen.
Een dringende reden zal in veel gevallen ernstig verwijtbaar handelen van de werknemer opleveren. In dat geval is geen transitievergoeding verschuldigd. Het kan ook zijn dat wel sprake is van een dringende reden, maar geen ernstig verwijtbaar handelen of naleven van de werknemer. In dat geval bestaat wel recht op een transitievergoeding.
Onverwijldheid
De werkgever moet de werknemer zo snel mogelijk het ontslag geven. Hij mag wel even de tijd nemen voor onderzoek, intern beraad of overleg met een advocaat, maar hij moet voortvarend handelen. Dat betekent in elk geval dat een werkgever niet te lang mag wachten met het geven van ontslag nadat de dringende reden bekend is geworden.
Mededelen dringende reden
Als de werkgever overgaat tot ontslag, moet hij de dringende reden(en) die hij hiervoor heeft eveneens onverwijld meedelen aan de werknemer.
De ontslagbrief
De werkgever moet het ontslag schriftelijk en helder bevestigen. In zijn brief behoort hij de dringende reden(en) goed en volledig te omschrijven (ook de samenhang tussen de redenen is relevant!). De medegedeelde reden(en) fixeert in beginsel de ontslagreden en bepaalt wat de werkgever dient te bewijzen. Pas dus op met het gebruik van strafrechtelijke termen, omdat de bewijslast dan onbedoeld kan worden vergroot. De gronden later aanvullen kan niet, ook niet bij de rechter. De inhoud van de brief luistert dus zeer nauw.
Aanvechten ontslag op staande voet
Als het ontslag op staande voet niet aan de voorwaarden voldoet, kan de werknemer dit via de rechter aanvechten. De rechter kan het ontslag vernietigen of de werkgever moet een billijke vergoeding betalen. In dat geval heeft de werknemer ook recht op een gefixeerde schadevergoeding en transitievergoeding. Hoewel het concurrentie- of relatiebeding niet automatisch vervalt, bestaat het risico dat de werkgever de werknemer daar niet langer (volledig) aan kan houden.
Update Maaike Hilhorst, 12/2022
