Papierfabriek De Hoop in Eerbeek kondigde vorig jaar aan te gaan sluiten. Het einde van een tijdperk, want het bedrijf bestond ruim 350 jaar. Voor de 185 medewerkers kwam er een sociaal plan. AWVN begeleidde de fabriek – een van haar oudste leden – tijdens het hele proces. Directeur Robert Minnesma en HR-directeur Robert Krauts blikken terug.
De papiermarkt is grillig, dat weet De Hoop-directeur Robert Minnesma als geen ander. Maar de eerste maanden van 2023, vlak nadat de fabriek was overgenomen door de Finse papier- en kartonproducent Stora Enso, ging de vraag harder onderuit dan ooit. ‘De orderportefeuille liep leeg, de verkoopprijzen waren laag en de inkoopkosten hoog. Om die situatie het hoofd te bieden, werkten we verschillende scenario’s uit, waaronder herstructurering. Later heeft Stora Enso toch besloten om De Hoop volledig te sluiten en zich te richten op andere productielocaties. Op de Europese papiermarkt is er namelijk nog altijd sprake van overcapaciteit en als relatief oude fabriek zijn wij niet meer state-of-the-art.’
Loodzware dag: in gesprek over de sluiting
In juni vorig jaar deelde de directie dat besluit met het personeel. Eerst met de ondernemingsraad, direct daarna met de vakbonden en alle medewerkers. Een loodzware dag, die Minnesma niet licht zal vergeten. ‘Iedereen verwerkt zulk nieuws natuurlijk op z’n eigen manier, maar sommige medewerkers barstten in tranen uit. Dat is een beeld dat op mijn netvlies gebrand staat. Onze mensen werkten niet alleen zelf bij De Hoop, maar hun vaders en opa’s vaak ook al. De papierfabriek is geworteld in de gemeenschap, wij waren de grootste werkgever in Eerbeek. Verder heeft de sluiting gevolgen voor de toeleveranciers in de regio, van de bakker tot de transporteur.’
De weken daarna hebben Minnesma en de rest van het managementteam het verhaal steeds opnieuw verteld aan de mensen op de werkvloer. ‘Vanwege alle emoties hebben we de uitleg op de dag van de mededeling beperkt gehouden. Daarna hebben we ons veel laten zien in de fabriek. Om met de medewerkers te praten en hun de kans te geven vragen te stellen. Soms konden we die beantwoorden en soms (nog) niet. Maar het was in ieder geval belangrijk om zichtbaar en aanspreekbaar te zijn.’ HR-directeur Krauts: ‘Met korte communicatielijnen wilden we ook voorkomen dat er allerlei speculaties zouden rondgaan.’
Krachtenveld: belangen van verschillende stakeholders
Voorop stond de wens om het netjes te regelen voor de 185 medewerkers. Minnesma: ‘Je hebt te maken met complexe wet- en regelgeving, meerdere borden waarop je moet schaken en een krachtenveld waarin het soms lastig balanceren is tussen de belangen van de medewerkers en die van Stora Enso. Daarom was het al direct duidelijk dat we de hulp van AWVN nodig hadden. Zij hadden ook al met ons meegedacht toen het nog alleen ging om herstructurering.’ Krauts: ‘Astrid Zuidinga van AWVN Advocaten en Hans van der Stijl, senior adviseur arbeidsvoorwaarden en -verhoudingen bij AWVN, hebben ook kennisgemaakt met de mensen van ons hoofdkantoor. Dat gaf Stora Enso het vertrouwen dat wij professionele (juridische) ondersteuning kregen, zodat wij de sluiting met een relatief hoge mate van vrijheid konden afhandelen.’
Samen met AWVN heeft Krauts de adviesaanvraag voor de ondernemingsraad geschreven. Vrij snel daarna werd duidelijk dat ondernemingsraad en vakbonden aanstuurden op verkoop van het bedrijf. Zij waren ervan overtuigd dat er marktpartijen waren die de fabriek wilden overnemen, zodat de banen behouden konden blijven. ‘Dat traject zijn we gestart, maar in september bleek dat verkoop niet haalbaar was. Daarmee was de sluiting een feit’, zegt Minnesma.
Sociaal plan unaniem goedgekeurd
Dat betekende dat er een sociaal plan moest komen. AWVN heeft het bedrijf geholpen met het opstellen hiervan en met de onderhandelingen met de vakbonden. Minnesma: ‘Er waren vijf sessies nodig. Na afloop werd het sociaal plan unaniem goedgekeurd door de medewerkers.’ ‘Het is dan ook een goed sociaal plan’, vult Krauts aan. ‘Niet alleen vanwege de transitievergoeding, maar zeker ook vanwege het opleidingsbudget en de van-werk-naar-werkbegeleiding door een extern outplacementbureau. Daarnaast krijgen alle medewerkers individueel financieel advies. Hoe kunnen zij hun transitievergoeding het beste inzetten, bijvoorbeeld als overbrugging naar hun pensioen, gedeeltelijke aflossing van hun hypotheek of voorziening tijdens een opleidingsperiode met minder inkomen? Wij horen dat de medewerkers dit erg prettig vinden.’
Omscholen van personeel
Van de 185 mensen heeft inmiddels de helft ander werk. Sommigen in de papierbranche, de meesten daarbuiten. Krauts: ‘Bijvoorbeeld in een drukkerij of in de zuivel- of voedingsindustrie. Een ander deel van de mensen laat zich omscholen. Zij maken van de gelegenheid gebruik om iets totaal anders te gaan doen.’ Een man of twintig blijft langer aan bij De Hoop; een papierfabriek is immers niet zomaar ontmanteld. Minnesma: ‘Zij helpen ons daarbij. Daarnaast lopen er nog bepaalde verplichtingen richting andere bedrijven. Zo hebben wij een eigen warmtekrachtcentrale en leveren we stroom en stoom aan derden. Dat moeten we ook fatsoenlijk afronden.’
Snel sparren
Ze kijken positief terug op de samenwerking met AWVN. Krauts: ‘Voor de medewerkers was het een zeer gevoelig traject. Het is cruciaal dat je als werkgever tijdig, accuraat en deugdelijk reageert. Dus dan is het heel fijn dat je die support vanuit AWVN hebt.’ Minnesma: ‘Het liep soepel. Astrid en Hans hebben vakkennis, zijn flexibel en waren bereik- en beschikbaar. Tijdens zo’n rollercoaster is het noodzakelijk om snel te kunnen overleggen, bijvoorbeeld over de strategie of over onze reactie op vragen van de ondernemingsraad of feedback van de bonden.’
Waardering voor de gang van zaken
Als ze het hele proces in een paar woorden moeten omschrijven? Het draaide om respect en zorgvuldigheid, benadrukken ze allebei. ‘De verstandhouding met de ondernemingsraad, bonden en indidivuele medewerkers is goed gebleven’, zegt Minnesma. ‘Afgelopen december hebben we het traditionele personeelsfeest laten doorgaan en er komt nog af en toe een voormalig medewerker langs om koffie te drinken. Na het eerste rouwproces hebben ze de sluiting een plek gegeven en nu spreken ze hun waardering uit voor de gang van zaken. Kijk, natuurlijk hadden we het allemaal liever anders gezien, maar ik ben er trots op hoe we dit met elkaar hebben gedaan.’
Tekst: Dorine van Kesteren
Dienstverlening AWVN
AWVN ondersteunt bedrijven niet alleen bij reorganisaties, maar ook bij sluiting. De advocaten en adviseurs helpen bij het vormgeven en voorbereiden van het proces, de adviesaanvraag aan de ondernemingsraad, de onderhandelingen met de vakbonden over het sociaal plan en de communicatie met de medewerkers, zoals het opstellen van de correspondentie en de vaststellingsovereenkomsten voor de vertrekkers en de mensen die eventueel het bedrijf moeten ontmantelen.
Meer weten over de verschillende vormen van organisatorische en juridische ondersteuning? Bekijk onze dienstverleningspagina. Of neem contact op met advocaat arbeidsrecht Astrid Zuidinga,
