Nieuwsbericht
Voor de zomer heeft het kabinet het eindrapport van het onderzoek naar hardvochtige effecten van (de uitvoering van) de Participatiewet, de werknemersregelingen en de uitbetaling van het persoonsgebonden budget (pgb) naar de Tweede Kamer gestuurd. In een brief van 18 november reageert het kabinet op de conclusies en de aanbevelingen van de externe onderzoekers. Daarbij wordt aangegeven welke stappen al zijn gezet en welke stappen nog volgen om te komen tot wetgeving en uitvoering daarvan die meer uitgaat van wat mensen nodig hebben.
Uit het onderzoek blijkt dat er verschillende structurele knelpunten zijn in de wetgeving en de uitvoering daarvan die in bepaalde situaties leiden tot hardvochtige effecten.
De knelpunten zijn onder te verdelen in vier thema’s:
1. toegang en hoogte van uitkeringen
2. verplichtingen, maatregelen, boetes en terugvorderingen
3. samenloop van wet- en regelgeving
4. algemene knelpunten: verbetering van de dienstverlening door de overheid en rekening houden met individuele omstandigheden.
Deze knelpunten worden in de brief van 18 november nader toegelicht. Per thema wordt daarbij aangegeven hoe het kabinet met de knelpunten wil omgaan. Daarbij wordt ingegaan op de aanpassing van beleid, verbetering in de overheidsdienstverlening en ruimte om rekening te houden met de individuele omstandigheden van mensen.
Daarnaast vindt het kabinet dat, om te komen tot een duidelijk, doenbaar en eerlijk stelsel van sociale zekerheid, er ook gekeken moet worden naar de manier waarop wordt gehandhaafd. Het uitgangspunt bij de herijking van het handhavingsinstrumentarium is volgens het kabinet vertrouwen. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat mensen het goede willen doen. Dat kan onder andere betekenen dat er wordt uitgegaan van een onopzettelijke overtreding tenzij het tegendeel blijkt.
Ten slotte constateert het kabinet dat er ruimte moet zijn in wet- en regelgeving om tot een evenwichtige uitkomst te komen. Het kan dan gaan om ruimte in de regel zelf, of, als de ‘standaardregel’ geen ruimte biedt, ruimte om af te wijken. De wet- en regelgeving moet professionals in de uitvoering op duidelijke en herkenbare wijze ruimte voor maatwerk bieden. Daarvoor zijn twee instrumenten beschikbaar: discretionaire bevoegdheden en hardheidsclausules. Maar het kabinet wil ook kijken of er eventueel een derde instrument toegevoegd kan worden, namelijk een bepaling in de Algemene wet bestuursrecht (Awb), waardoor bij een gebonden bevoegdheid in een formele wet door het bestuur en in laatste instantie de rechter een evenredigheidstoets kan worden gedaan. Hierbij gaat het om een evenredigheidstoets als ultimum remedium.
De relevante overheidspublicaties kunt u hieronder downloaden.
