Het recht op collectieve acties is niet wettelijk geregeld, maar is neergelegd in het Europees Sociaal Handvest (ESH). Hieronder vallen ook de staking, als de meest verregaande vorm van collectieve actie.
Europees Sociaal Handvest
Artikel 6 lid 4 van het ESH erkent het recht van werknemers en werkgevers op collectief optreden in gevallen van belangengeschillen die betrekking hebben op collectieve onderhandelingen. Dit recht wordt door artikel G van het ESH beperkt door:
• uitzonderingen die in de nationale wetgeving zijn voorgeschreven
• de bescherming van rechten en vrijheden van anderen
• de bescherming van de openbare orde, de nationale veiligheid, de volksgezondheid of de goede zeden.
Vredesplicht
Soms is in een cao een zogeheten vredesplichtbepaling opgenomen. Dat betekent dat de cao-partijen hebben afgesproken dat vakbonden geen collectieve acties zullen voeren tijdens de looptijd van de cao. Soms staat in de vredesplichtbepaling dat alle cao-partijen tijdens de looptijd van de cao geen collectieve acties zullen voeren.
Omdat het gaat om een obligatoire bepaling, dat wil zeggen een afspraak die alleen de cao-partijen zelf bindt, kent een vredesplichtbepaling geen nawerking. Dat betekent dat als de looptijd van de cao is verstreken de vredesplicht niet meer geldt. Soms heeft een vredesplichtbepaling alleen betrekking op bepaalde onderwerpen of wordt in de cao aangegeven dat de vredesplicht voor bepaalde onderwerpen juist niet van toepassing is.
Valt de actie onder artikel 6 lid 4 ESH, dan is zij in beginsel rechtmatig. Wel zijn er in de jurisprudentie nog een aantal andere aspecten geformuleerd die de rechter meeweegt, naast artikel G van het ESH:
• een staking mag slechts als uiterste redmiddel (ultimum remedium) worden ingezet
• er moet tijdige aanzegging plaatsvinden (om onnodige bedrijfsschade te voorkomen en de belangen te beschermen van degenen die op de dienstverlening van de bestaakte werkgever zijn aangewezen)
• de staking mag niet leiden tot ontwrichting van essentiële diensten (o.a. politie, brandweer, post)
• de staking mag niet leiden tot buitenproportionele schade aan derden; het bewijs van onevenredige derde-schade ligt bij de partij die in rechte tegen de actie opkomt.
Hieronder komen juridische aspecten van de arbeidsvoorwaardenstaking, de politieke staking, de poortblokkade en bedrijfsbezetting ter sprake.
Heeft u al een account? Log in via inloggen rechtsboven op deze pagina.
Heeft u geen account? U kunt hieronder een account aanvragen; u krijgt dan voorlopig toegang tot deze site.
Alle velden met een * zijn verplicht.
